حجت الاسلام دکتر محمد علی رضایی اصفهانی در این نشست که با حضور جمعی از پژوهشگران و محققان در دانشگاه علوم اسلامی رضوی برگزار شد، به تبیین جریانهای قرآنی در جهان معاصر و مهمترین جریانهای قرآنی معاصر پرداخت.
وی به جریانهای قرآنی در جهان معاصر اشاره کرد و گفت: جریان سنتی که شامل تفسیرهای اجتهادی، عرفانی، کلامی و غیر کلامی و تفسیرهای موضوعی میشود، در حال حاضر در جریان است.
این پژوهشگر ادامه داد: مطالعات میان رشتهای، تک نگارههایی در مبانی قرآن، مطالعات قرآنی مستشرقان، مطالعات بینالادیانی در مباحث قرآنی، جریان نو اعتزالی و ... از دیگر جریانهای قرآنی در جهان معاصر است که در حال گسترش است.
دکتر رضایی اصفهانی با اشاره به جریان نواعتزالی، گفت: این نوع از جریان، عقلگرایی را در تفسیر گسترش میدهند و به قرآن به عنوان یک شاهکار ادبی همچون شاهنامه مینگرند. پیروان این جریان معتقدند مطالب قرآن تابع زمانه بوده و قابل اخذ نیست. این جریان که از مصر شروع و به کشورهای دیگر نیز کشیده شده، از خطرات جدی در اسلام به شمار میرود.
وی یادآور شد: این جریانها را باید خوب بشناسیم و برای پیشگیری از این آنان تحقیقات و پایاننامههایی در سطوح دکترا باید نوشته شود.
حجت الاسلام رضایی اصفهانی گفت: بحث قرآنیون از دیگر جریانهای قرآنی در جهان معاصر است که از هند شروع شده و در پاکستان گسترش یافته است. این جریان از جریانات پر شتابی به شمار میرود که با وهابیت و سلفیها مخالف است و در بین جوانان عرب گسترش یافته است. سرخوردگی احادیث اهل سنت منشأ این جریان است.
وی در ادامه به تبیین رویکردهای تفسیری جدید پرداخت و عنوان کرد: تفسیر علمی و تفسیرهای میان رشتهای از تفسیرهای جدید است. تفسیر نمونه، تفسیر من هدی القرآن، تفسیرهای تربیتی و تفسیر نور حجت الاسلام قرائتی که گرایش تربیتی دارد و ... ازجمله تفسیرهای میان رشتهای به شمار میرود. این نوع از تفسیرها رو به گسترش است و آینده مباحث قرآنی در این فضا بسیار پر رنگ خواهد شد.
این استاد دانشگاه تفسیرهای تطبیقی، تنزیلی، بنایی و تدبری را از دیگر رویکردهای جدید تفسیری دانست و گفت: در بحث مطالعات قرآن معاصر، اسلوبهای جدید تفسیری مطرح شده که شامل تفسیرهای موضوعی و بحثهای دایرة المعارف نویسی میشود و در ایران و خارج از ایران رشد کرده است.
وی اظهار کرد: در مباحث علوم قرآنی به جز مباحث سنتی، بحثهای زبان قرآن موضوع جدیدی بود که پس از انقلاب مطرح شد.