فاطمه خندان مسئول واحد مطالعات انقلاب اسلامی مرکز اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در دومین نشست علمی و تاریخی پروژه تاریخ شفاهی حرم مطهر رضوی که به مناسبت دهه فجر و پیروزی انقلاب اسلامی صبح امروز در تالار شیخ طوسی بنیاد پژوهش‌های اسلامی برگزار شد، گفت: در راستای حفظ اصالت‌های نظام و ارزش‌های انقلاب اسلامی و نیز ضروری بودن جمع‌آوری، نشر منابع، اسناد انقلاب و احیای هویت انقلابی شهر مشهد، طرح راه‌اندازی مرکز مطالعات انقلاب اسلامی از سال 1391 اجرا شد.
وی با بیان اینکه محوریت حرم مطهر رضوی، شهر مشهد را به عنوان یکی از پایگاه‌های مذهبی و انقلابی ایران در دهه 1340 و 1350 تبدیل کرده است، افزود: فعالیت گروه‌ها، احزاب و علمای صاحب‌نام و اندیشمندان ایدئولوگ و انقلابی در حوادث این سال‌ها، به مشهد جایگاهی ویژه در تاریخ معاصر ایران و انقلاب اسلامی بخشیده است.
مسئول واحد مطالعات انقلاب اسلامی مرکز اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی تصریح کرد: با 820 نفر از فعالان انقلابی در دهه 1340 و 1350 با محوریت انقلاب اسلامی، مسجد کرامت و نقش اصناف در انقلاب اسلامی در مشهد مصاحبه انجام شده که این اشخاص از طبقات مختلف و به ویژه روحانیان، دانشگاهیان، بازار و ادارات هستند.
خندان ادامه داد: مصاحبه‌شونده‌ها اطلاعات و خاطرات قابل توجهی در مورد انقلاب در مشهد با موضوعاتی نظیر مراكز و پايگاه‌هاي انقلاب، مساجد، تظاهرات، اعتصابات، روحانیت، اندیشمندان، حضور اصناف و اقشار فرهنگی و نیز هسته مرکزی ساماندهی و رهبری انقلاب در مشهد با حضور آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله طبسی و نیز شهید هاشمی‌نژاد داشته‌اند.
وی افزود: علاوه بر این موارد یاد شده در خاطرات از مطلعین و معتبرین شهر مشهد که در پروژه‌های دیگر این بخش به مصاحبه دعوت شدند، به علت اهمیت اطلاعات این افراد، به صورت مستقیم به بحث انقلاب و خاطرات رهبر معظم انقلاب وارد شده و حدود 2110 ساعت مصاحبه در زمینه انقلاب در آرشیو بخش تاریخ شفاهی موجود است.
مسئول واحد مطالعات انقلاب اسلامی مرکز اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی به مهمترین پروژه‌های غیر مستقیم در مورد انقلاب اسلامی اشاره و بیان کرد: تاریخ شفاهی شیخ هاشم قزوینی، تاریخ شفاهی آستان قدس رضوی، تاریخ شفاهی آزادگان و جانبازان، تاریخ شفاهی مطبوعات در مشهد، تاریخ شفاهی مدارس علمیه بانوان، تاریخ شفاهی محلات، تاریخ شفاهی پیشکسوتان قرآن، تاریخ شفاهی کتابخانه مرکزی آستان قدس، تاریخ شفاهی روحانیت در مشهد، تاریخ شفاهی کانون نشر حقایق، تاریخ شفاهی انجمن پیروان قرآن، تاریخ شفاهی آموزش و پرورش در مشهد از جمله این پروژه‌ها هستند.
خندان بیان کرد: اطلاعات دقیقی از احزاب و گروه‌ها، روحانیت مبارز مشهد و نحوه برنامه‌ریزی و سازماندهی فعالیت‌های انقلابی، تظاهرات، اعتصابات و سخنرانی‌ها، بیوت آیات عظام در مشهد و حوادث سال‌های 1356 و 1357، حضور اقشار مختلف در حوادث تاریخی انقلاب سال 1357 در مشهد و ... در کنار اسناد مکتوب، تصاویر و فیلم‌های به جا مانده از آن روزها، می‌تواند مرتفع کننده نیاز پژوهشگران در عرصه انقلاب اسلامی باشد و در بازسازی، مستندسازی، تبیین و تدوین عصر روشن و پر افتخار انقلاب اسلامی در مشهد به کار گرفته شود.
وی با بیان اینکه نزدیک 38 هزار برگ سند با موضوع انقلاب اسلامی در اداره اسناد آستان قدس رضوی موجود است، اظهار کرد: علاوه بر گزارشاتی از شاخص‌ترین لحظات و روزهای انقلاب، مجموعه ارزشمندی از دیدگاه‌ها و عملکرد احزاب و جبهه‌های گوناگون انقلابی به ویژه فعالیت روحانیت معظم در عرصه مباحث ایدئولوژیک انقلابی و آماده‌سازی اقشار مختلف در حرکت‌های انقلابی و نیز وحدت، پیوند و سازماندهی گروه‌ها در حرکت یکپارچه مردمی به رهبری امام(رحمة الله علیه) در سال‌های 1342 تا 1360 را گردآوری کرده است.
مسئول واحد مطالعات انقلاب اسلامی مرکز اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی ادامه داد: همچنین مرکز اسناد آستان قدس رضوی با در اختیار داشتن 2500 قطعه عکس با مضامین انقلاب، روحانیت، تصویرگر لحظات ناب از انقلاب اسلامی در ایران و مشهد است.
خندان افزود: موضوعات این عکس‌های اهدایی شامل فعالان انقلابی از امام(رحمة الله علیه)، صحنه‌های تظاهرات، تحصن‌، سخنرانی‌ها، شهدای انقلاب، اماکن و پایگاه‌های انقلاب، مسیرهای راهپیمایی، حوادث شاخص انقلاب در مشهد همچون حوادث 9 و 10 دی و حمله دژخیمان رژیم به بیمارستان امام رضا(علیه السلام)، حضور آیات عظام در تظاهرات و نیز تحصن گروه‌ها و اصناف همچون پزشکان و فرهنگیان می‌شود.
مسئول واحد مطالعات انقلاب اسلامی مرکز اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی بیان کرد: هزار قطعه عکس از راهپیمایی‌های مردم و علمای شهر مشهد در دوران انقلاب و بیش از دو هزار قطعه عکس از اساتید حوزه علمیه شهر مشهد و سایر نقاط ایران در اداره اسناد آستان قدس رضوی موجود است.
خندان گفت: دویست دقیقه تصویربرداری از تظاهرات مردم به مناسبت‌های مختلف در شهر مشهد حاوی اطلاعات مهم از جنایات رژیم شاه در مقابله با مردم از دیگر مستندات صوتی و تصویری این مرکز است.