علی شیرخانی در نشست علمی «جایگاه عدالت در آموزه‌های سیاسی امام علی(علیه السلام)» که به همت نمایندگی قم بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی در مرکز انجمن‌های علمی حوزه برگزار شد، با اشاره به معنای عدالت گفت: مفهوم عدالت در نهج‌البلاغه در خطبه ۴۳۷ به معنای قراردادن هر چیز در جای خود آمده است و تقریباً علمای بعدی ما نیز همین معنا را داشته‌اند؛ مثلاً علامه در تفسیر المیزان در جلد یک صفحه ۲۷۱ نیز به همین صورت معنا کرده است.
وی درباره حقیقت عدالت، اظهار داشت: وقتی ما عدل را بپذیریم به ناچار به جهان آفرینش نگاه می‌کنیم و این سؤال پیش می‌آید که عدالت وصف ذاتی جهان آفرینش است یا وصف عرضی. اگر وصف ذاتی بدانیم در تکوینیات این مباحث را خواهیم داشت و بحث از تکوین به تشریع خواهد آمد.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: ما انسان‌ها چون مخلوقات هستیم؛ پس به همان دلیل که تکوین عدالت است، ما هم باید عادلانه رفتار کنیم و اگر بخواهیم بگوییم تشریع نیز متناسب با تکوین باشد، پس ما نیز باید در حوزه زندگی اجتماعی خود، که تشریعاً مواردی را جعل می‌کنیم، متناسب با آن تکوین عدل باشد که ما تجسم واقعی آن را در زندگی امیر مؤمنان(علیه السلام) می‌بینیم و ایشان عدل را در زندگی اجتماعی مطرح می‌کند.
وی در مورد آثار عدالت در جامعه و حکومت گفت: حضرت امیر(علیه السلام) در نهج‌البلاغه یکی از رازهای اساسی بقای حکومت و هدف از حکومت را عدالت و در ادامه عدالت را راهی برای ایجاد امنیت می‌داند.
شیرخانی ادامه داد: حضرت امیر(علیه السلام) در نهج‌البلاغه عدالت را نوعی زیبایی برای حکومت می‌داند و اگر بی‌عدالتی و ظلم باشد، فساد شکل می‌گیرد و اگر حکومت به دست نابخردان و تبهکاران بیفتد، از مسیر عدل خارج می‌شود و به سمت ظلم می‌رود که زمینه فساد حکومت خواهد بود.
وی در زمینه حق مردم بر حکومت و بالعکس از منظر امام علی(علیه السلام) بیان کرد: مسئله حق از مواردی است که اگر مردم به نحو مطلوب حق خود را در حکومت بگیرند و حکومت هم حق خود را اعمال نماید، این تناسب و عدل از ملزوماتی است که باید در مسئله حکومت وجود داشته باشد.
رئیس انجمن مطالعات سیاسی حوزه با اشاره به خطبه ۱۶۴ نهج البلاغه در خصوص پیشوای عادل، گفت: اگر کسی عدالت را برپا می‌کند کسی است که خود هدایت شده است و یکی از ویژگی‌های امام جماعت ما نیز همین امر است. در بیانات امام راحل در خصوص حاکم آمده است؛ ویژگی حاکم عدم گناه به معنای مطلق است و اگر این‌گونه باشد این امام عادل خود هدایت یافته است و می‌تواند افراد جامعه را به صورت هدایت‌یافتگی سوق دهد و حاکم عادل، خود را در رنج مردم شرکت می‌کند.
شیرخانی افزود: حضرت امیر(علیه السلام) عدم چشمداشت به مال مردم و بیت‌المال را از دیگر ویژگی‌های حاکم عادل می‌داند و در نامه‌های خود بر این مسئله تأکید دارد؛ هم بر حاکمان و هم بر کارگزاران. در جامعه‌ای که کارگزاران در رده‌های پایین، مبالغ چند هزار میلیاردی اختلاس می‌کنند با هیچ یک از الگوهای حضرت امیر(علیه السلام) سازگاری ندارند.
وی با بیان عدالت کارگزاران از منظر امام علی(علیه السلام) گفت: حضرت چندین کارگزار را مطرح می‌کند؛ عدالت در جنگ و فرماندهان جنگی که چگونه باید باشد، عدالت در گرفتن بیت المال، عدالت در گرفتن زکات و عدالت در قضاوت که بسیار بر آن تأکید دارند.
رئیس انجمن مطالعات سیاسی حوزه تصریح کرد: اگر ابعاد و زوایای گسترده عدالت را بررسی کنیم، منحصراً آن را در نهج‌البلاغه خواهیم دید و اینها گنجینه‌ای است که می‌توان از سخنان حضرت امیر(علیه السلام) جمع آوری کرد و اگر بتوانیم آن را خوب عرضه کنیم، در قرن ۲۱ و بعد از ۴۰ سالگی انقلاب، تحفه بسیار مطلوبی برای جهانیان خواهد بود.
شیرخانی تأکید کرد: حضرت امیر(علیه السلام) با بیان این سخنان در بحث عدالت حاکمان، با صراحت اعلام می‌کند که باید خالصانه خدمت کنند و دروغ و کذب و پنهان کاری در حکومت نداشته باشند.