حجت‌الاسلام محمود شفیعی در پنجمین نشست اساتید منتخب علوم انسانی اسلامی با موضوع علوم سیاسی اسلامی که با حضور جمعی از اساتید در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، به تبیین موضوع «قرآن و حقوق شرعی مردم در تأسیس نظام سیاسی» و ارائه مقاله‌ای با همین موضوع پرداخت.
وی به تبیین حقوق سیاسی مردم در هنگام تأسیس نظام سیاسی، چه در دوره غیبت و چه در دوره حضور و ارائه سه نظریه در این خصوص پرداخت و گفت: برخی عالمان شیعه در تاریخ معاصر شیعه تلاش کرده‌اند در زمینه حقوق شرعی برای مردم بین دوره غیبت و دوره حضور تفکیک قائل شوند و بر این اعتقاد پافشارند که در دوره غیبت بر خلاف دوره حضور، مردم در تاسیس نظام سیاسی صاحب حق شرعی هستند.
عضو هيئت علمي گروه علوم سياسي دانشگاه مفید ادامه داد: بنده نیز همراه با تعداد محدودی از فقیهان و مفسران شیعه، بر این اعتقاد هستم که اگر مردم در عرصه تأسیس نظام سیاسی حقی شرعی داشته باشند، نمی‌توان بین دوره غیبت و حضور تفکیک قائل شد.
وی بیان کرد: با تکیه بر آیات و روایات و نیز سیره معتبر نبوی و علوی، می‌توان دریافت مردم در تأسیس دولت و نظام سیاسی در دو دوره حضور و غیبت به یکسان و با یک معیار از حقوق شرعی برخوردارند و بدون رضایت آنان حکومت مشروع دینی برپا شدنی نیست.
بیعت مهمترین آموزه قرآنی
حجت‌الاسلام شفیعی بیعت را مهمترین آموزه‌ی قرآنی ذکر کرد و گفت: از میان تعالیم گسترده اسلامی، دو آموزه «بیعت» و «مشورت» پایه حقوق سیاسی بوده و در رأس دیگر تعالیم حقوقی قرآن و سنت قرار دارد.
وی افزود: از آنجا که بیعت در قرآن با بیان چند حادثه تاریخی نمایان شده است، فهم چنین آیاتی با برگشت به سیره نبوی ممکن خواهد شد. هم‌چنین تحولات سیاسی بعد از پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) نشان داد که در عمل، تکلیف تأسیس نظام سیاسی در جهان اسلام تنها از طریق بیعت ممکن می‌‌شود.
دانشیار دانشگاه مفید بیعت سیاسی مردم با امام علی(علیه السلام) و توضیحات بیانی گسترده آن حضرت پیرامون این عمل تاریخی را مرجع منحصر به فردی برای فهم حقوقی جایگاه بیعت در نظام اسلامی شیعی دانست و گفت: برای یافتن حقوق سیاسی مردم از قرآن در زمینه تاسیس نظام سیاسی، تجربه‌های پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) در تاسیس دولت مدینه و تجربه پذیرش امارت مومنان از سوی علی(ع) تکیه‌گاه مطمئنی است.
حجت‌الاسلام شفیعی خاطرنشان کرد: حکومت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و علی(علیه السلام) تنها حکومت‌های اسلامی هستند که تحقق خارجی آن‌ها نه بدون بیعت و نه با بیعت صوری که با انتخاب نخبگان آن روز جامعه و توده عظیم مردم در فرایندی مردمی همراه با رضایت عمیق آنان و با تدبیر و همراهی عمومی به منصه ظهور رسیده است.