جناب دکتر، لطفاً کمی در مورد فعالیتهای گروه حدیث و اقدامات آن درگذشته و حال، توضیح بفرمایید:
در دوره بلندمدت فعالیت گروه حدیث، در چندین حوزه، کارهایی ارزشمند در آن به انجام رسیده؛ حوزه پژوهشهای جدید حدیثی و کار نشده، مانند کتاب «غریبالحدیث» در کتب اربعه شیعه که کار فاخری است و پس از سالها تلاش تحت نظارت مرحوم شانهچی به چاپ رسیده است، نمونهای از کارهای فاخر انجامشده درگذشته، توسط این گروه است.
حوزه موسوعهنگاری نیز ازجمله زمینههای فعالیت این گروه پژوهشی بوده است؛ در این گروه، موسوعههایی به چاپ رسیده است که اساتید بسیاری برای تدوین آنها، زمانهای زیادی صرف کردهاند؛ ازجمله آن، میتوان به موسوعههای گرانقدر «سنن النبی» و «احادیث پیامبر» اشاره کرد؛ دریکی از این موسوعهها، به احادیث فقهی پرداختهشده و در دیگری، احادیث اعتقادی و اخلاقی گردآوریشده است.
حوزه دیگر فعالیتهای گروه حدیث پژوهی، احیای آثار ارزشمند و فاخر است. از این دسته از فعالیتهای این گروه پژوهشی، میتوان به احیای آثاری همچون «هدایة الأمة إلی أحکام الأئمة علیهم السلام» شیخ حر عاملی و دیگر آثار، ازایندست اشاره کرد.
حوزه دیگری که پژوهشگران در گروه حدیث پژوهی بنیاد نسبت به آن اهتمام ویژه داشته و دارند، ترجمه آثار حدیثی است؛ در این بخش نیز میتوان آثار بسیاری را نام برد که توسط پژوهشگران و مترجمانی همچون استاد شیخی، استاد آژیر و صابری و دیگر عزیزان، به انجام رسیده است.
درمجموع میتوان گفت در جایگاهی که ما ایستادهایم، هماکنون بیش از یکصد عنوان کتاب حدیثی در چهار حوزه بیانشده چاپ و منتشر کردهایم.
در حال حاضر تعدادی اثر همچون «عیون اخبارالرضا (علیهالسلام)» که اولین کتاب تخصصی حدیث در مورد امام رضا (علیهالسلام) محسوب میشود در حال تحقیق و همینطور «مسند احادیث امام رضا (علیهالسلام)» که توسط مرحوم عزیز الله عطاردی به تحریر آمده، پس از تصحیح و تحقیق به چاپ مجدد خواهد رسید.
چه برنامههایی برای آینده گروه برنامهریزی کردهاید؟
از برنامههایی که برای آینده گروه برنامهریزیشده است، میتوان به مواردی که در ادامه بیان خواهد شد اشاره کرد:
تدوین راهبردهایی نوین برای دستیابی به نتایج بهتر که شامل این موارد است:
راهبرد اول، تعامل حداکثری با گروههای علمی مشابه یا گروههای مرتبط همانند گروههای کلامی یا تاریخی است؛
دومین راهبرد، شناخت مخاطب امروزی و نیازسنجی اجتماعی است. درگذشته مخاطبین فعالیتهای علمی، محدود بودهاند، درحالیکه امروزه گستره وسیعی از مخاطبین همانند کودکان، نوجوان، افراد عامی، تحصیلکردگان در رشتههای مرتبط و غیر مرتبط که علاقهمند هستند اطلاعات بیشتری از میراث گرانبهای اهلبیت (علیهالسلام) پیدا کنند، وجود دارند؛ نیازسنجی این مخاطبان امری ضروری است، لذا اتاق فکرهایی برای شناسایی مخاطبان و نیازهای آنها تشکیل خواهد شد.
راهبرد بعدی پشتیبانی از فعالیتهای حدیثی در مراکز آموزشی و پژوهشی است. در دانشگاههای مختلفی از ایران و دیگر کشورها رشتهای تحت عنوان حدیث وجود دارد که بسیاری از دانشجویان در آن به مرحله پایاننامه میرسند؛ درنتیجه، به دنبال موضوعات مرتبط با حدیثاند که نیاز به پشتیبانیهای علمی و موضوعی در منابع و دیگر موارد دارند؛ سعی میکنیم پشتیبانی از این فعالیتها را در برنامههای آتی گروه در داخل و خارج از کشور داشته باشیم.
تمرکززدایی چهارمین راهبرد از برنامههای آتی گروه است. برای استفاده حداکثری از اساتید توانا در این حوزه از متمرکز کردن کار در بنیاد پژوهشها باید پرهیز کرد و تا حد امکان، با واسپاری پروژهها به اساتید کار بلد از فربهسازی سازمانی پیشگیری و به تولید حداکثری با حداقل نیروی متمرکز اقدام کرد.
افق چشماندازی که بهعنوان غایت فعالیتهای علمی مدنظر جنابعالی و دیگر پژوهشگران گروه است چه چیزهایی است؟ دراینباره کمی توضیح دهید.
در راستای راهبردهای بیانشده افقهایی برای آینده گروه در نظر گرفتهشده است.
اولین افق، ایجاد مرجعیت علمی در مباحث حدیثی برای گروه است که سعی میشود در چشماندازی دهساله به این مرجعیت برای استفاده محققان در داخل و خارج از کشور مبدل شد.
تولید علم در حوزه علوم و متون حدیثی از دیگر افقهای پیش روی گروه است. احیای آثار، ترجمه، بازنشر و موسوعهنگاری بسیار لازم است، اما تولید علم بیشتر از گذشته موردنیاز، بیشترجامعه است و این مهم، با جذب پایاننامهها در مقاطع مختلف دانشگاهی و حوزوی و برگزاری سمینار ها و مقالات پژوهشی امکانپذیر خواهد بود.
لطفاً کمی از طرحهای جدیدی که در دست اقدام دارید برای مخاطبین صحبت بفرمایید.
برای انجام هرگونه طرحی جهت رسیدن به افقهای ذکرشده، به طرحهای زیرساختی و مبنایی نیاز است که باید نسبت به آن اهتمام داشت.
اولین زیرساخت لازمه تدوین نظام جامع موضوعات حدیث در گروه است. پسازاین مرحله به تدوین جامع از اولویتهای پژوهشی خواهیم پرداخت.
بهرهگیری حداکثری از تجربه و اندوختههای اساتید بزرگ حوزه حدیث و بهکارگیری محققان جوان از دیگر زیرساختهای لازم برای رسیدن به افقهای یادشده است.
جناب دکتر آیا گروه حدیث پژوهشی تاکنون فعالیتهای بینالمللی داشته است؟ خوشحال میشوم اگر توضیح بفرمایید.
هرچند که در برنامههای آتی گروه، ارتباط و فعالیتهای بینالمللی گنجاندهشده است، اما تاکنون ارتباط مستقیمی در حوزه حدیث بهصورت بینالمللی نداشتهایم. همینطور لازم به ذکر است که تاکنون تمامی کتابهای منتشرشده در گروه حدیث تنها به دو زبان فارسی و عربی بوده است و چاپ این کتب برای دوستداران گنجینههای عمیق اهلبیت (علیهالسلام) در اروپا و دیگر کشورها در لیست برنامههای گروه ترجمه قرار دارد.
در پایان لطفاً اهداف آتی کلان گروهتان رو بیان بفرمایید.
خدمترسانی علمی به محققان و دانشوران نقاط مختلف جهان در حوزه حدیث؛ تولید دانش موردنیاز جامعه از میراث عظیم حدیثی اهلبیت (علیهمالسلام)؛ تأمین نیازهای فرهنگی مجموعه عظیم آستان قدس رضوی از احادیث اهلبیت (علیهمالسلام)، از مهمترین این اهداف کلان هستند.