حجت الاسلام مهدی مردانی نویسنده این اثر و رئیس پژوهشکده علوم اسلامی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی ابراز کرد: برای تدوین این اثر در ابتدا محوریت سه واژه مهم «توسعه»، «استنباط» و «فعل معصوم (ع)» شکل گرفت و در راستای افزایش بهره‌گیری نظری از فعل معصوم، به مطالعه و تحلیل متون رفتارشناختی معصوم پرداخته شد.

منظور از استنباط استخراج آموزه‌های دینی است

وی با بیان اینکه در این اثر منظور از «استنباط»، تنها معنای فقهی آن نیست بلکه استخراج آموزه‌های دینی مدنظر است، گفت: ما در مرحله کشف مسئله پژوهشی به این نکته رسیدیم که عمده فعالیت‌های حدیثی شیعه، حول محور قول معصوم است و اکثر آثار و پژوهش‌ها به اقوال معصوم پرداخته‌اند؛ درحالی‌که ما در تعریف حدیث، همیشه این عبارت را می‌خوانیم که حدیث عبارت است از حکایت «قول، فعل و تقریر معصوم (ع)».از این رو  این سؤال اصلی پیش می‌آید که نقش فعل و تقریر در این میان چیست؟

وی ادامه داد: این دغدغه موجب شد ما موضوع رفتار معصوم را موردمطالعه قرار دهیم و متوجه شویم در تاریخ مطالعات حدیثی شیعه، یک نگاه حداقلی به فعل معصوم وجود داشته است. علت این امر نیز آن بوده است که ازنظر گروهی از علمای شیعه، اعتبار فعل از قول کمتر است و اسناد و منابعی که بیانگر گزاره‌های رفتاری معصوم‌اند از اتقان لازم برخوردار نیستند.

این مقام مسئول افزود: علاوه بر آن‌که دلالت فعل و قلمرو کارایی فعل معصوم نیز از موضوعات چالش‌برانگیزی بوده است که دست‌مایه رویکرد حداقلی اندیشمندان شیعه به فعل معصوم گردید. به همین خاطر محورهای اصلی پژوهش با تکیه‌بر پنج مسئله منبع، اعتبار، دلالت، کارکرد و دامنه فعل معصوم شکل گرفت و بر مبنای آن‌ها، توسعه استنباط از فعل معصوم طرح و تبیین شد.

حجت‌الاسلام مردانی خاطر نشان کرد:اثر حاضر در دو بخش اصلی و چهارفصل تدوین‌شده است؛ در بخش نخست، تاریخچه و ضوابط کارآمدی فعل معصوم در استنباط موردبررسی قرارگرفته است و در بخش دوم مبانی توسعه کارکرد فعل معصوم در استنباط و پیامدهای پذیرش آن تبیین شده است.

حجت‌الاسلام سید علی دلبری عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی در ادامه این نشست به ارائه دیدگاه‌های خود پرداخت و گفت: یکی از نقدهایی که می‌توان بر این کتاب داشت این است که اصطلاحات تحقیق در این اثر به روشنی تعریف نشده و همچنین ابعاد توسعه استنباط از فعل به طور برجسته نشان داده نشده است. باید موانع استنباط شناسایی شود و راهکارهای توسعه ارائه شود.

وی ابراز کرد: دسته بندی ادوار استناد به حجیت، مرجعیت و منبعیت مناسب نیست و فرقی بین آنها تعریف نشده است؛ تفاوت تعبیر استشهادی با استدلالی و نیز تفسیری و تبیینی نیز مشهود نیست.

حجت‌الاسلام دلبری همچنین در نقد این اثر اظهار کرد: در این اثر موضوع ادله وثوق السندی طرح شده ولی نقد نشده است و قراین افزاینده اعتبار تاثیری در احراز فعل (جهت صدوری) ندارد و باید به شهرت روایی، شهرت عملی و شهرت فتوایی یا به قراین قدمایی استناد می شد.