این گروه متشکل از اساتید و طلبههای سطح سه و چهار رشتههای تخصصی فلسفه و کلام، قرآن و حدیث و فقه واصول حوزه علمیه خواهران دامغان بودند که به منظور آشنایی هر چه بیشتر با فعالیتهای علمی و پژوهشی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی در این مرکز حضور یافته و با برخی از مدیران گروههای پزوهشی این مرکز دیدار کردند.
حسین لطیفی محقق و پژوهشگر گروه کلام و اندیشه اسلامی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، در جمع این طلاب، با بیان اینکه پژوهش در حوزههای علمیه مهجور مانده است، گفت: متاسفانه سطح کیفی پژوهش در حوزههای علمیه با سطح مطلوب بسیار فاصله دارد.
وی عنوان کرد: در اینکه امروزه در چه حوزههایی باید ورود پیدا کرد و به چه پژوهشهایی پرداخت، چهار مولفه را نباید از نظر دور نگه داشت، مؤلفه نخست نیاز سنجی است؛ نیازسنجی یکی از مفاهیم اصلی در پژوهش و نخستین گام و سنگ بنیادین فرایند پژوهش است و همچنین نیازسنجی فرایند شناسایی نیازهای مهم و فراهمآوری راههای رفع آن نیازهاست.
این پژوهشگر مؤلفه دوم را مسأله یابی دانست و ادامه داد: آموزش بدون پژوهش مطلوب مفید نیست و آموزش فرایند پاسخ دادن به سوال و پژوهش فرایند حل مسأله است؛ وقتی چیزی نمیدانیم لازم است به سراغ آموزش برویم و آموزش اگر درست صورت گیرد علاوه بر اینکه در ما ایجاد آگاهی درباره آن مساله میکند، انتظارات ما را نیز بر آورده میسازد. ولی اگر آموزش درست حاصل نشود و انتظارات ما برآورده نشود، به سراغ پژوهش میرویم و آن پدیده خارجی و عینی مسأله ماست و نیاز به پژوهش دارد.
وی در ادامه نظریه پردازی را مولفه سوم معرفی کرد و گفت: پس از مسالهیابی باید به نظریهپردازی بپردازیم؛ در اینجا ابتدا باید بین نظریه و فرضیه پژوهشی، تفکیک قائل بشویم. نظریه در واقع عامتر از فرضیه است؛ یعنی یک «نظریه پژوهشی»از مجموعه چند فرضیه پژوهشی شکل میگیرد.
لطیفی افزود: چند فرضیه بنیادین و پایهای مرتبط باهم نظریه را تشکیل میدهند و ممکن است از فرضیات دیگر که در مرحله اعتبار سنجی مطرح میشوند، به عنوان فرضیات کمکی بهره برد؛ به عبارتی، این فرضیات به عنوان فرضیات جانبخش از نظریه ما حفاظت میکنند تا وقتی که تئوری شکل بگیرد. بنابراین فرضیات اصلی باهم یک نظریه پژوهشی را شکل می دهند.
وی اعتبارسنجی را به عنوان مولفه چهارم، سومین گام از مراحل روش علمی بعد از مساله یابی و نظریه پردازی دانست و خاطر نشان کرد: نظریه ثمره مساله است؛ یعنی برای حل مساله نظریه ارائه میشود. این نظریه در صورتی موجه و قطعی خواهد شد و مقبولیت عموم خواهد یافت که تست و آزمون شده باشد و نقادی و اعتبارسنجی شود. به عبارتی، عالِم و پژوهشگر در اوج فرایند علمی خود اگر چیزی یافت، باید بتواند آن را به دیگران برساند و در جمع عیار آن را محک بزند تا مقبول همه افتد.
وی اظهار کرد: استانداردسازى مسأله دارای ویژگیهایی است که می توان به مواردی همچون بر اساس نیاز بودن مساله، در تخصص بودن محقق، اولویت دار بودن، ممكن و عملی بودن، کلى و مبهم نبودن و پیشفرض غیر مسلّم نداشتن اشاره کرد.