لطفا در ابتدا از سوابق تحصیلی خود بفرمایید.
از نیمه دوم سال 1364وارد حوزه علمیه رشت شدم و بخش هایی از دروس مقدماتی که در آن زمان کتابهایی همچون جامِعُ المُقَدَّمات شامل (شرح امثله و صرف میر، شرح عوامل، الهدایة فی النحو، شرح انموذج، الفوائد الصمدیة، آداب المتعلمین، الکبری فی المنطق) می شد را در آن حوزه نزد حضرت آیت الله عربانی مستقیم(رحمه الله)، و استاد رضا رمضاني، استاد سید احمد رضی و... تلمذ نمودم. در سال 1365در آزمون ورودی حوزه علمیه مشهد مقدس -که آن موقع امتحان شفاهی بود- با رتبه عالی پذیرش شدم و کتاب «بهجة المرضية» سيوطي، «المطول» تفتازاني را نزد استاد بی بدیل ادبیات عرب، حضرت آیت الله حجت هاشمی خراسانی تلمذ کردم؛ همچنین مغني اللبيب ابن هشام(باب اول و دوم)، «معالم الاصول» ابن شهید ثانی و کتاب الحاشيه ملا عبد الله، را نزد استاد شیخ باقر واعظی فرا گرفتم.
«اصول الفقه» علامه مظفر را نزد استاد مصباح عاملي فرا گرفتم. و جلدین «شرح اللمعة الدمشقية» شهيد ثاني را از محضر حضرت آيةالله سيد حسن صالحي، حضرت آيةالله فقيه سبزواري بهره بردم. «فرائد الاصول» شيخ انصاري نزد استاد شیخ باقر واعظی بهره بردم و«كتاب المكاسب» شيخ انصاري، را نزد حضرت آيةالله مباشری، حضرت آيةالله سید حسن مرتضوی و استاد مصباح عاملي فرا گرفتم. «كفاية الاصول» آخوند خراساني) را نیز نزد محضر حضرت آيةالله شيخ رجبعلي رضا زاده تلمذ کردم؛ در ضمن تحصیل از تدریس برخی دورس حوزه وی غافل نبودم.
یک دوره ده ساله خارج فقه و اصول را از محضر آيات عظام سيد حسن مرتضوي و شيخ رجبعلي رضازاده بهره بردم و پس از اتمام سه دوره - مقدماتی، سطح عالی و خارج- حوزه علمیه به فراگیری علوم عقلی روی آوردم و در ضمن گذراندن دو دوره مقدماتی و تخصصی فلسفه و کلام دفتر تبلیغات اسلامی متون فلسفی، عرفانی، كلامی و كلام جديد شامل: بخش هايي ازكتاب إلهيِِّات الشفاء و الاشارات والتنبيهات ابن سينا، برخي از مجلدات الحكمة المتعالية ملاصدرا، كشف المراد في شرح تجريد الاعتقاد خواجه نصیر طوسي، شرح منظومه حكيم سبزواري، بداية الحكمه و نهاية الحكمه علامة طباطبايي و تاريخ فلسفه غرب، منطق جدید، فلسفه دین، علم و دین، فلسفه اخلاق، تاریخ کلام و مذاهب اسلامی)؛ را نزد اساتید حوزه و دانشگاه: استاد حشمت پور، استاد یزدان پناه، استاد فياض صابري، استاد مصطفي ملكيان، استاد ضياء شهابي، حضرت آیه الله صادق لاریجانی و ... فرا گرفتم؛ برخی از دروس فلسفی، عرفانی، كلامی قم را از طریق نوارهای علامه حسن زاده آملی و حضرت آیت الله فیاضی و استاد حشمت پور استفاده کرده ام.
ضمنا سطح 2 حوزه را از کمیته ارزشیابی مدارج علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی و ارشد تصوف و عرفان اسلامی را از دانشگاه ادیان و مذاهب قم گرفتم و هماکنون دانشجوی دکتری مذاهب کلامی دانشگاه ادیان و مذاهب قم هستم.
در مدت فعالیت خود چه پژوهش هایی را به جامعه علمی عرضه کرده اید؟
تا کنون بیش از پنجاه مقاله و کتاب در حوزه های کلامی ، فلسفی ، عرفانی و معارف دینی چاپ و در آستانه نشر دارم که می توان به مواردی همچون، پرتو انديشه ارسطو برحكمت نظري ابن سينا؛ ابصار از منظر ملاصدرا؛ بررسي تطبيقي اخلاق نيكوماك ارسطو و جامع السعادات علامه نراقي در باره مفهوم سعادت ؛ فروش تراكم از منظر فقهي و حقوقي؛ آيه نور در چشم انداز فیلسوفان مسلمان؛ ابتكارات فلسفي و منطقي ابن سينا ؛ درآمدي برجريان هاي فكري ايران معاصر؛ معنویت فرادینی و آموزه های رضوی ؛ اعتدال و ميانه روي در آموزه هاي رضوي؛ آراء کلامی و اعتقادی زیدیه؛ منطق پژوهش و روش تحقیق؛ بررسي امامت حضرت مهدي(عج) در خرد سالي؛ آسيب شناسى نهضت جنگل؛ و... و نیز «معجم المصطلحات الفلسفية»؛ «امام رضا علیه السلام محور و حدت و کرامت»؛ «بايسته هاي دين پژوهي» ؛ تصحیح و تحقیق «رساله تناسخ» اثر شیخ محمد علی بن جعفر الگیلانی؛ «تصحیح و تحقیق رساله حقيقت محمّديه» اثر آقا علی زنوزی؛ تصحیح و تحقیق «سه رساله در نقد عرفان» اثر میرزای قمی؛ تصحیح و تحقیق «اصول دين» تالیف میرزای قمی؛ تصحیح و تحقیق «پنج رساله در نقد تصوف و صوفی گری» اثر میرزای قمی ؛ تصحیح و تحقیق «كاشف الريبة في اسرارالغيبة» اثر شيخ روح الله بارفروشي؛ تصحيح و تحقيق «دروس الفلسفه» شیخ عبد الکریم زنجانی؛ تصحیح و تحقیق «مجموعه رسائل» شیخ محمد علی بن جعفر الگیلانی اشاره کرد.
جناب لطیفی لطفا بفرمایید چه طرح هاي در دست اجرا دارید؟
یکی از طرهای کلان این گروه طرح علمی و پژوهشی «معجم اعلام المتکلمین» است. این طرح از قرن نخست تا قرن ۱4 هجری قمری، متکلمان بزرگ شیعه و سنی را به صورت توصیفی و تخلیلی جمع‌آوری کرده است و بسیار فراتر از یک فرهنگ عادی و معمولی، آراء، سیر و تحول اندیشه‌های کلامی و مکتب‌های فکری متکلمان را در بوته پژوهش و تحقیق خواهد گذاشت.
تصحيح و تحقيق، ترجمه و شرح «جامِعُ الْاَسْرار وَ مَنْبَعُ الْاَنْوار» اثر مرحوم محمد باقر ساعدی،
جامع الاسرار ، کتابی در عرفان به عربی، تألیف سید رکن الدین حیدربن علی بن حیدر حسینی آملی، عارف و مفسر شیعی قرن هشتم است که دومین طرح در دست اقدام بشمار می رود؛ جامع الاسرار در سه اصل تدوین شده است و دربارهٔ توحید، اسرار توحید و اسرار شریعت است. سید حیدر آملی در این اثر تلاش کرده سازگاری‌های شیعه و صوفیه را اثبات کند.
همچنین تصحیح و تحقیق احقاق الحق و ازهاق الباطل، کتابی کلامی نوشته شهید قاضی نورالله شوشتری (متوفای ۱۰۱۹ هجری قمری) عالم برجسته شیعه از دیگر طرح های پژوهشی بنده است، شوشتری این کتاب را در دفاع از تثبیت ولایت و امامت امیرمؤمنان و تبیین اندیشه‌های کلامی شیعه و در ردّ کتاب ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل نوشتۀ فضل الله بن روزبهان عالم بزرگ شافعیه نوشته است.
تصحیح و تحقیق بدایه الهدایه تألیف شیخ حر عاملی دیگر طرح پژوهشی است؛ این کتاب یکی از آثار فقهی بجای مانده از شیخ حر عاملی می باشد و در بردارنده یک دوره از مهم ترین مباحث فقهی می باشد که به سبک فقه فتوایی نوشته شده و گاهی نیز به صورت بسیار مختصر مباحث استدلالی در آن دیده می شود.
پژوهشهای شما بیشتر چه حوزه ای را در بر می گیرد و تخصص شما چیست؟
در حوزه علوم عقلی اعم از مباحث فلسفی، کلامی و عرفان اسلامی تخصص دارم. وهمچنین درحوزه فنون تصحیح متون، نسخه شناسی و فهرست نویسی مهارت لازم و کافی را دارم. و مدت پنج سال مسئول کلان پروژه فهرستنویسی دفتر تبلیغات اسلامی بودم.
چه راهکاری برای گفتمان سازی پژوهش های بنیادی و کاربردی در جامعه وجود دارد؟
ضرورت پژوهش های بنیادی و کاربردی شاید دغدعه مشترکی بین محققان و متولیان فرهنگی و دینی باشد، ولی هیچگاه به گفتمان تبدیل نشده است. متولیان امر باید سیاست های راهبردی شان ابلاغ کنند و شرایط لازم را در راستای تلفیق دو رویکرد بنیادی و کاربردی فراهم آورند. در رابطه با این دو رویکردهای پژوهشی یکپارچه سازی در برنامه‌ریزی و گسترش در هر دو رویکرد پژوهشی؛ یعنی بنیادی و کاربردی، ایفای نقش تصمیم‌سازی و کمک به تصمیم گیری منطقی، توجه به مسائل مشکلات اجتماعی، ارزشیابی و اعتبار سنجی پژوهش ها، افزایش اختیارات محققان در انتخاب مسأله های پژوهشی، تقویت حوزه‌های بین رشته‌ای از جمله این رویکردها است. تمام تلاش تلاشمان این است با پژوهشی های کلان و خُرد تا با تلفیق دو رویکرد بنیادی و کاربردی به عنوان دوبال اعتلای پژوهش و تحقیق با هم پیش روند.با توجه به گسترش پژوهش در سراسر جهان به عنوان اصلی ترین راه تولید علم و در راستای نیل به اهداف که دستیابی به اهداف تنظیم شده برای افق ۱۴۰۴ آستان قدس رضوی می باشد، و سیاست راهبردی بنیاد پژوهشهای اسلامی برای ارتقای کیفیت و تضمین کیفیت پروژه‌های تحقیقاتی، لازم است تحول بنیادی در عرصه انتقال دانش و مفاهیم علمی به پژوهشگران صورت گیرد. در همین راستا برنامه های مطمح نظر دو حوزه ذیل پیشنهادی می گردد.
چه اقداماتی در راستای حوزه پژوهش انجام داده اید؟
گام نخست، گسترش پژوهش های کاربردی است؛ در این راستا دو اقدام اساسی به طور همزمان و موازی انجام خواهد پذیرفت. اولین اقدام، ارائه عناوین تحقیقاتی یا طرحهای تحقیقاتی از پیش تعیین شده از سوی محققان و پژوهشگران بنیاد خواهد بود که با محوریت معاون پژوهشی، عناوین و طرحهای مورد اشاره پس از جمع آوری در اختیار پژوهشگران قرار خواهد گرفت. دومین اقدام، تشویق محققان و پژوهشگران به برقراری ارتباط با سایر ارگانهای دولتی یا بخش خصوصی جهت تامین گرانت های پژوهشی می باشد. در این راستا معاون پژوهشی شرایط لازم را جهت عقد قرارداد با اینگونه مراکز و تسهیل گرانت های پژوهشی در چارچوب مقررات بنیاد فراهم می آورد.
در گام دوم با توجه به اینکه امروزه کمیت و کیفیت مقالات و مجلات علمی منتشر شده در یک کشور به عنوان یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی و اعتبار علمی آن کشور در سطح بین‌المللی به حساب می آید، یکی از عوامل اصلی پیشرفت هر کشور میزان تولید و تأثیر انتشارات علمی آن کشور است. مجلات علمی از ابزارهای مهم شکوفایی علمی و صنعتی و فناوری بشمار می روند. زیرا از طرفی بین مجامع علمی و محققین ارتباط برقرار می کنند و از سوی روح نقادی و اندیشه ورزی بین محققان پژوهشگران تسهیل می بخشد.
از این رو پیگیری و اخذ امتیاز و انتشار حداقل سه مجله علمی پژوهشی در حوزه های علوم عقلی، ادیان و مذاهب اسلامی، سیره و علوم اهل بیت(ع) ضروری می نماید.
و گام سوم نیز در خواست تشکیل و ایجاد گروههای پژوهشی از جمله: ادیان و مذاهب، کلام جدید، دین پژوهی، و آینده پژوهی است.
برای ارتقا سطح علمی پژوهشگران بنیاد در حوزه آموزش چه پیشنهادی دارد؟
در این راستا به منظور ایجاد شرایط لازم جهت ادامه تحصیل پژوهشگران در مقطع دکترای تخصصی، در صورت عدم منع قانونی پیشنهاد کاهش ساعات حضور و کمک مالی در طی دوره تحصیل. در این صورت شرکت متقاضیان در آزمونهای مربوطه تسهیل می شود در برنامه دوم، آموزش و پژوهش بدون هم مفهومی ندارند، آموزش بدون پژوهش نه مطلوب است و نه مفید و پژوهش بدون آموزش هم نمی تواند از مولد پویا و مانا را داشته باشد. لذا بنظرم باید این دو حوزه باید باهم دیده شوند. از این رو کارگاه آموزشی و پژوهشی مستمر در مباحث معرفتی و مسائل روز جامعه هدف، به ویژه آموزش متدهای جدید پژوهش و تحقیق ضروری است. و برنامه سوم نیز، با توجه به میراث بجای مانده اسلامی شیعی تاکید بر برگزاری دوره های آموزشی به ویژه آموزش مهارت تصحیح نسخ خطی لازم و ضروری است. گروه کلام و اندیشه اسلامی قدم های مقدماتی را در راستای آموزش مهارت تصحیح نسخ خطی در دو حوزه نظری و عملی برداشته است. انشاء با مساعدت معاونت پژوهش این امر به سرانجام مطلوب و اثر بخش برسد.