حجت‌الاسلام دکتر علی جلائیان اکبر نیا، معاون پژوهشی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در پاسخ به این سؤال می‌گوید:در شرایط فعلی که علما و پزشکان برای سلامت جامعه توصیه‌هایی دارند و به‌طور خاص نسبت به مدیریت حضور در اجتماعات و مکان‌های سربسته تأکید کرده‌اند این پرسش مطرح می‌شود که اگر زائر نتواند در مقابل ضریح حاضر شود یا دست به آن برساند، زیارت محقق می‌شود؟ در پاسخ، مناسب است ابتدا به تعریف و جایگاه زیارت نگاهی داشته باشیم.
وی ادامه می‌دهد:زیارت در اصل به معنای میل و قصد کردن نسبت به چیزی یا کسی است و امروزه ، رفتن پیش کسی به‌قصد بزرگداشت و انس گرفتن با وی، را زیارت می‌گویند. زیارت معصومان(ع) و اهل قبور، با حضور در محل دفن آنان به‌قصد گرامیداشت ایشان و سلام دادن بر آنان تحقق مییابد. به زیارت معصومان (ع) از راه دور نیز زیارت اطلاق شده است. ازاین‌رو در روایات، زیارت‌هایی برای زیارت پیامبر (ص) و امام حسین(ع) از راه دور واردشده است.
وی معتقد است، زیارت هرچند با حضور نزد زیارت شونده یا توجه به وی حاصل می‌شود ولی زیارت ائمه(ع) وقتی دارای آثار ژرف خویش است که عارفانه باشد.
به گفته این پژوهشگر زیارت عارفانه زیارتی است که امام را بشناسیم و ولایت ایشان را باور داشته باشیم و آن را امتداد ولایت خدا و پیامبر(ص) بدانیم. یعنی بدانیم که زیارت قبور ائمه(ع)، حرکتی است جریان ساز و در راستای اجرایی کردن دین در بستر جامعه. و همچنین بدانیم که زیارت، فقط امری عبادی نیست بلکه جریانی است تمدن ساز و مقدمه‌ای برای قیام امام زمان (عج)
این پژوهشگر همچنین بابیان اینکه زیارت در نگاه تمدن سازانه، امتداد خط اسلام اصیل و حکومت توحیدی است، می‌گوید: ازاین‌رو روایات به پاداش‌هایی بزرگ برای زیارت امامان، بیان کرده‌اند. اگر زیارت فقط امری فردی و مثلاً تخلیه هیجانی بود، پاداش‌های بزرگ با آن تناسبی نداشت. به‌عنوان نمونه ابن قولویه قمی در کامل الزیارات از پیامبر اعظم (ص) نقل می‌کند: «مَنْ زارَنيِ أَوْ زَارَ أَحَداً مِنْ ذُرِّيَّتيِ، زُرْتُهُ يَومَ القِيامَةِ فَأَنْقَذْتُهُ مِنْ أَهْوَالِه.» هر که منِ پیغمبر را زیارت کند یا یکی از ذریه من را زیارت کند، روز قیامت به زیارتش می آیم و از اهوال آن روز، نجاتش میدهم.
وی می‌افزاید:کسی که به زیارت می آید، مسیری را احیا کرده که پیامبر (ص) ترسیم کرده‌اند؛ ازاین‌رو حضرت در مقابل به زیارت او می آیند و از او در مقابل اهوال قیامت محافظت می‌کنند. با توجه به آنچه گفته شد سؤال این است که زیارت عارفانه با چه شرایطی محقق می‌شود؟
جلائیان در پاسخ به این سؤال نیز می‌گوید: بر اساس روایات، چگونگی زیارت وابسته به شرایط، از راه دور تا حضور در زیر قبه و گنبد مطهر و با آداب خاص است. اگر شرایط باشد، مناسب است هرروز به زیارت مشرف شد و حتی به کنار مرقد مطهر رفت و آنجا زیارت خواند؛ ولی اگر شرایط نبود «زُر فانصرف» یعنی، زیارت کن و سریع برگرد، اگر شرایط حضور حداقلی هم نبود، زیارت از راه دور را ترک نکن. توجه به امام و ولی، حتی از راه دور و با سلامی خالصانه نیز محقق می‌شود. ولی قدر مشترک همه زیارت‌ها، شناخت و بزرگداشت مقام امام و باور داشت واجب الاطاعه بودن اوست.
وی اذعان می‌کند:در سیره علما نیز پایبندی به زیارت و با شیوه‌های مختلف گزارش‌شده است. که همه وابسته به شرایط زمان و مکان متفاوت آن‌هاست. برخی از بزرگان در شرایط سلامت و امکان به زیارت روزانه و حضور در زیر قبه مقید بودند و هم ایشان در شرایطی دیگر، به خواندن زیارتی در صحن اکتفا می‌کردند و برخی از علما با توجه به شرایط فقط به خواندن زیارت در رواقی و خواندن نمازی عاشقانه بسنده می‌کردند و برخی نیز فقط به خواندن اذن دخول و ورود به صحن مطهر اکتفا می‌نمودند. جالب است که بدانیم برخی از علما و عاشقان اهل‌البیت علیهم‌السلام با توجه به مشکلات، سال‌هاست که از دور زیارت می‌کنند و حضور خویش را در حرم ازنظر شرعی جایز نمی‌دانند.
این پژوهشگر ادامه می‌دهد:این نکته نیز گفتنی است، با اینکه امامان معصوم(ع) مقید به انجام حج و زیارت مرقد مطهر پیامبر اکرم(ص) بودند ولی این امر با توجه به شرایط، برای امام حسن عسکری(ع) فراهم نیامد و حضرتش تنها امامی هستند که به سفر حج مشرف نشدند.
گر چه دوریم به یاد تو قدح می‌گیریم بُعد منزل نبود در سفر روحانی
بنابراین با توجه به محدودیت‌هایی که برای حفظ جان زائران از بیماری مسری کرونا در حرم مطهر فراهم‌شده است، زیارتی کوتاه و در حال حرکت چه‌بسا، پاداشی بیش از زیارت طولانی و مفصل داشته باشد و حق‌الناسی را نیز به گردن ما ننهد.