نویسنده:   غلامرضا کحلکی     تاریخ نگارش:   1399/01/26     ساعت:   09:14:50
بازدید:   537
 
 
خانه‌نشینی در پی شیوع بیماری واگیر

به گزارش اداره روابط عمومی و بین الملل آستان قدس رضوی: حجت الاسلام علی راد مسئول نمایندگی بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی در شهر قم، در خصوص خانه نشینی و ضرورت رعایت این مسئله در پی شیوع کرونا با اشاره به روایتی گفت...


حجت‌الاسلام علی راد مسئول نمایندگی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در خصوص خانه‌نشینی و ضرورت رعایت این مسئله در پی شیوع کرونا با اشاره به روایتی گفت: محمد بن مسلم گوید: به امام باقر (علیه‌السلام) گفتم: هنگامی‌که وباء (بیماری همه‌گیر) در سرزمینی بیفتد، آیا ما خانه‌نشینی و گوشه‌نشینی و کناره‌گیری از مردم برگزینیم؟ امام فرمودند: چه اشکالی دارد که از وباء و بیماری فراگیر فاصله و کناره بگیری، درحالی‌که رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله به مردی که به آن حضرت خبر داد که در خانه‌ای همراه برادرانش بود و برادرانش همه مرده بودند و فقط او باقی‌مانده بود، فرمود: از آن خانه فاصله بگیر و دور شو، درحالی‌که این خانه مذموم است!

وی ادامه داد: این حدیث در مختصر أصل علاء بن رزین گزارش‌شده است؛ اصل کتاب علاء ازجمله اصول چهارگانه حدیثی امامیه است که شانزده اصل از آن در كتاب الأصول الستة عشر نشر یافته است؛ ازجمله آن‌ها گزیده اصل علاء بن رزین است که روایت فوق نیز در آن گزارش‌شده است. اصل کتاب علاء بن رزین در اختیار محمد بن مکی معروف به شهید اول وی بوده است، نسخه موجود از این اثر تلخیص شهید اول از آن است. تلخیص شهید خود دلیل اعتبار و اعتماد وی به محتوای این کتاب است.

این پژوهشگر افزود: ازاین‌رو بر پایه معیارهای اعتبار سنجی قدمای امامیه چون صحت انتساب اصل، وجود روایت در اصول چهارصدگانه, علو سند و وثاقت راوی صدور این حدیث از اعتبار برخوردار است. شیخ صدوق از طریق مشایخ امامی خود به کتاب علاء بن رزین داشت و از این طریق شماری از احادیث محمد بن مسلم را در آثار خویش روایت کرده است. برخی از محققان معاصر امامیه اعتبار کتاب علاء را در تراز کتاب‌های اساسی شیعه دانسته‌اند هرچند در ادامه استناد به برخی از احادیث آن را در فقه را از طریق صدوق و دیگران قابل مناقشه می‌داند.

وی با اشاره به اعتبار این سند اظهار کرد: راوی اصلی حدیث از امام باقر (ع) محمد بن مسلم بن رباح ثقفی است و علاء بن رزین نیز به‌واسطه محمد بن مسلم آن را روایت کرده است. در وثاقت و منزلت علمی محمد بن مسلم تردیدی نیست وی از بزرگان امامیه در کوفه و ازجمله مصنفان اصحاب امام صادق (ع) است و رجالیان شیعه چون نجاشی و کشی به وثاقت وی تصریح دارند لذا از نگاه محققان امامیه در وثاقت و فقاهت وی تردیدی نیست زیرا امامان شیعه منزلت علمی و ولایتمداری وی را تحسین کردند این مقام مسئول تصریح کرد: علاء بن رزین نیز اصحاب معتمد امام صادق (ع) و جمله از راویان موثق امامی در کوفه است که نزد محمد بن مسلم فقه را فراگرفت. کتاب‌های علاء ازجمله مصادر اولیه حدیث شیعه است که در مدرسه حدیثی کوفه شناخته‌شده بود. احادیث علاء بن رزین از محمد بن مسلم مورد اعتماد بسیاری از بزرگان امامیه چون ابن قولویه، برقی، کلینی، أشعری قمی، حمیری قمی، شیخ صدوق و شیخ طوسی بوده است.

وی همچنین در ادامه به تبیین شرح این روایت پرداخت و گفت: این حدیث ازجمله احادیث مواجهه با وباء و بیماری‌های واگیر است که در جوامع حدیثی شیعه و اهل سنّت مضمون مشابه آن نیز گزارش‌شده است؛ نظر به تعدد صدور این احادیث، تعاضد مضمونی آن‌ها با همدیگر، موافقت محتوای آن با قرآن، عقل، دانش پزشکی و تجارب تاریخی صحت محتوایی غیرقابل خدشه و مناقشه است.

حجت‌الاسلام راد اضافه کرد: مقصود از وباء بیماری واگیر و تهدیدآمیز در عصر صدور حدیث است که به دلیل عدم امکانات بهداشتی و ضعف دانش پزشکی امکان مهار و درمان آن وجود نداشت.

وی افزود: تعبیر اعتزال از مکان بیماری به معنای دوری جستن و گوشه‌گیری از مراکز شیوع بیماری است که در برخی از احادیث با تعبیر ترک سریع مکان - هرب و تحول – نیز آمده است و شیخ حر عاملی عنوان باب این احادیث را باب الفرار من الطاعون و الوباء قرار داده است که اشاره به ترک مکان و عدم حضور دارد؛ از لوازم عقلی این عزلت عدم حضور و منع رفت‌وآمد در این مکان و مراقبت از عدم تسری بیماری به شخص است که در سایر احادیث نیز عدم ورود به شهر آلوده به بیماری‌های مسری و عدم خروج از این شهرها مورد تأکید قرارگرفته است.

این پژوهشگر تصریح کرد: بر پایه این حدیث دوری جستن از مکان شیوع بیماری واگیر چون وباء و همانند آن به‌عنوان یکی از شیوه‌های مهار این بیماری و قطع چرخه انتقال آن به خود و دیگران امری بایسته است؛ ذیل حدیث تصریح دارد که ترک مکانی که آلوده به بیماری مرگ‌آور باشد, واجب است دلیل این امر وجود بیماری و احتمال شایع آن به افراد سالم است و ترک مکان به‌عنوان مقدمه واجب – حفظ جان – وجوب عقلی دارد که در این حدیث بدان تأکید شده است.

وی گفت: عدم حضور در مکان شیوع بیماری و قرنطینه خانگی نه‌تنها مخالف باعقل و دین نیست بلکه سنّت رسول خدا و احادیث معصومان بر لزوم آن تأکید دارد.