به نظر می‌رسد مردم ما امروزه با آثار ارزشمند مفاخر ادبی کمتر آشنایند و یا از آن‌ها کمتر بهره می‌برند توصیه شما برای آشنایی جوانان با این مقوله مهم چیست؟
هنگامی‌که پژوهشگران غیر ایرانی برای درک و بهره‌گیری از آثار گران‌سنگ زبان و ادب فارسی، به آموزش و تعلیم زبان فارسی علاقه‌مند می‌شوند و بسیاری از ایشان به تصحیح کتاب‌های ادیبان و سخنوران و نگاشتن تاریخ ادبیات ایران اهتمام می‌ورزند شایسته است برای بهره‌گیری از این تولیدات ارزشمند ادبی، کاربست‌هایی تهیه شود و راه‌های افزایش انس مردم به‌ویژه نسل جوان، جستجو شود. متأسفانه امروزه مردم کمتر با آثار ارزشمند مفاخر کشورمان آشنایی دارند و یا از آن‌ها کمتر بهره می‌برند. این نوع تعامل ضعیف با پیشینه فرهنگی و ادبی، یادآور آن حکمت نهج‌البلاغه امیرالمؤمنین (ع) است که فرمود: «النَّاسُ أَعْدَاءُ مَا جَهِلُوا» مردم دشمن آن‌اند كه نمىدانند.(حکمت 438). مردمی که با دستاوردهای ارزشمند، جذاب و شیرین‌زبان و ادبیات خود، ارتباط قوی ندارند به‌نوعی در عمل، دشمن آن محسوب می‌شوند. ما باید به دنبال راهکارهای علمی و کاربردی و روش‌های انس و الفت و بهره‌گیری بیشتر جامعه با گنجینه‌های زبان و ادب فارسی باشیم تا اصحاب حاکمیت و مدیریت بتوانند با اجرایی کردن اهداف راهبردی و راهکارها و پیشنهادهای کاربردی ، زمینه و بستر رشد فرهنگی جامعه و ترویج و گسترش زبان و ادب فارسی را در کشوری که سرشار از مفاخر فرهنگی، علمی و ادبی است فراهم آورند.
از ارزش‌های شاهنامه فردوسی برایمان بگویید؟
فردوسی فرهنگ، زبان و تاریخ حماسه ایرانیان را با شاهنامه جاودانه ساخت. شاهنامه شناسنامه ملت ایران و تاریخ داستانی و حکایت نیاکان ماست. آن حکیم فرزانه هویت ملی و تمدن ایرانی را با این اثر فاخر در عرصه جهانی به نمایش گذاشت. امروزه شاهد هستیم که شاهنامه فردوسی به تمام زبان‌های زنده دنیا ترجمه‌شده است. این‌که برخی از اندیشمندان دنیا از شرق گرفته تا غرب به تصحیح شاهنامه می‌پردازند و ثبت افتخار معروف‌ترین‌های تصحیح و چاپ شاهنامه فردوسی را به خود اختصاص می‌دهند گواه بسیار جالب‌توجهی از اقبال جهانی به این اثر بزرگ و ارزشمند ادبی دنیا است.
شاهنامه فردوسی قلب ادبیات جهان را درنوردیده است. بسیاری از داستان‌های پهلوانان گوناگون شاهنامه در ادبیات جهان منعکس است. به گواهی آثار ادبی لامارتین فرانسوی، گوته شاعر آلمانی، ویکتور هوگو نویسنده بزرگ فرانسه و بسیاری دیگر از شاعران و اندیشمندان جهان، شاهد تأثیرپذیری فراوان ایشان از داستان‌های شاهنامه فردوسی هستیم. شخصیت‌ها و مضامین داستان‌های شاهنامه در آثار این اندیشمندان بزرگ دنیا قابل‌ردیابی است و این گواهی روشن بر تأثیرات جهانی حکیم طوس است.
این اثر ارزشمند فاخر دارای چه ویژگی‌هایی است؟
مردم‌شناسی یکی از ویژگی‌های ارزشمند اثر بزرگ فردوسی است. بامطالعه شاهنامه می‌توان به سابقه فرهنگی، ادبی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی ایران و ایرانیان دست‌یافت. سخاوت، شجاعت، وفای به عهد، نشاط، مهمان‌نوازی، مرزبانی و حراست از حدودوثغور کشور، امداد و نیکوکاری و بسیاری دیگر از روحیات فردی و اجتماعی ایرانیان ازجمله جلوه‌هایی است که در شاهنامه فردوسی به‌عنوان هویت ایرانی تبیین شده است.
اهمیت شاهنامه فردوسی که آن را از سایر آثار متمایز می‌کند در چیست؟
فن بیان و توصیف قوی و ایجاز در سخن از شاهکارهای فردوسی طوسی است. تصویرگری‌های فردوسی در شاهنامه، معجزه کلمه و کلام، کلیدواژه‌های جذاب و اثربخش، مخاطب سنجی و ایراد سخن به اقتضای حال و مقام، از ویژگی‌های سحر بیان حکیم طوس است. فردوسی در مقدمه بسیاری از داستان‌های شاهنامه با هنرمندی تمام آرام‌آرام ذهن خواننده را درگیر ماجرا می‌کند و در نقاط اوج داستان، به انتقال مؤثر مضامین زیبا و مقاصد خود در ذهن مخاطب می‌پردازد.شاهنامه فردوسی با حدود 60 هزار بیت شعر، یکی از بزرگ‌ترین آثار ادبی، هنری و حماسی دنیا است. سی سال از عمر فردوسی برای سرودن شاهنامه هزینه شد و حکیم طوس با صدای بلند فریاد زد که «تو این را دروغ و فسانه نخوان». فردوسی داستان را برای سرگرمی بیان نکرد. او مفاهیم و مضامین اخلاقی و اجتماعی و تربیتی را در قالب داستان به زیباترین و مؤثرترین روش به ذهن مخاطب و خواننده منتقل می‌کند همچنین شاهنامه فردوسی دارای نظریات علمی جهانی است.
در سخنان خود به نظریات علمی جهانی شاهنامه اشاره کردید لطفاً در این خصوص توضیح دهید.
برای نمونه نظریه علمی عقده حقارت و شخصیت متعلق به شخصیتی علمی به نام «آلفرد آدلر» اتریشی است. آدلر ویژگی‌هایی شامل تنفر، خشم، انتقام‌جویی، حسادت، تناقض رفتاری، ترس و هراس، استفاده ابزاری از ارزش‌ها و تکبر را از مختصات انسان‌های دارای عقده حقارت و شخصیت معرفی می‌کند. جالب‌توجه این‌که حکیم فرزانه طوس هزار سال قبل از آدلر همه این ویژگی‌ها را دریکی از شخصیت‌های داستانی شاهنامه بیان کرده است. شغاد برادر ناتنی رستم نماد شخصیتی است که دارای عقده حقارت و شخصیت است و تمام خصوصیت‌های بیان‌شده در نظریه عقده حقارت و شخصیت آدلر در این شخصیت داستانی شاهنامه متمرکز است. مهروموم‌ها پیش، «هنرپیشه‌ای مشهور در لندن درگذشت که تمام شهرتش به بازی نقش هاملت بود. فردوسی چند برابر شکسپیر داستان دارد که می‌توان از آن فیلم‌ها و نمایش تهیه کرد» .بیش از هزار سال است که درباره ارزش و عظمت اثر فاخر فردوسی گفتگو می‌کنیم؛ امید است از این شاعر گران‌قدر که بر قله زبان و ادب فارسی می‌درخشد بیشتر بهره گیریم.