به گزارش اداره روابط عمومی و بینالملل بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، حجتالاسلام مجید خاموشی، پژوهشگر حوزه ادیان در وبینار تخصصی «وقف و نذر در ادیان» که امروز با همکاری بنیاد پژوهشهای اسلامی و سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی برگزار شد، به موضوع «وقف دراسلام به مثابه الگوی همیاری بین ادیان» اشاره کرد و گفت: از دیرباز تا کنون هم زیستی مسلمانان با پیروان سایر ادیان، مصادیق بارزی از همیاری بین آنان را نشان داده است و در این میان وقف نیز به عنوان یکی از مسائل پرکاربرد در زندگی انسان و یکی از مباحث پر مساله در فقه اسلامی از گذشته مورد توجه بسیار بوده است.
وی ابراز کرد: در اندیشه فقها، وقف مسلمان برای ناهم کیشان خود و همچنین وقف آنان برای اشخاص مسلمان جایز شمرده شده است که این نشان از مسئولیتی دو طرفه است. مسلمانان اگر بخواهند میتوانند مسئولیت خود در قبال هم نوعانشان را در قالب وقف آشکار سازند و برای فقرا، درماندگان، بیماران و ناتوانان وقف کنند.
خاموشی تصریح کرد: غیر مسلمانان نیز میتوانمند در تحقق این مسئولیت دو طرفه تلاش کرده و به همزیستی دو جانبه ملتزم شوند. همچنین از احکامی که در مذهب امامیه درباره وقف بینالادیانی گفته شده میتوان به این نکته رسید که احترام به ناهمکیشان که بنای همزیستی و همیاری دارند یک نوع درخواست دینی است و کمکرسانی به آنان در اموری دینی همانند وقف برای معابد و مکانهای دینی اگر تلاشی برای تثبیت دینداری و یاری دین خدا باشد، شایسته و بایسته است.
عزیز سواری پژوهشگر حوزه تعالیم تربیتی و اخلاقی دین صائبین مندایی نیز در ادامه این نشست به تبیین موضوع «وقف در دین صابئین مندائی» اشاره کرد و گفت: صابئین مندائی یک اقلیت دینی قومی باستانی هستند که اصالتا در ایران و عراق زندگی میکنند.
وی ابرازکرد: بر اساس تعالیم دینی مندائی،آموزههای این دین به حضرت آدم(ع) به عنوان نخستین پیامبر مندائیها بر می گردد و از سلسله پیامبران به حضرت یحیی بن زکریا میرسد.
سواری به وقف در دین صابئین مندائی اشاره کرد و گفت: مراجعه مستقیم به منابع دینی مندائیها نشان میدهد که در تعالیم مقدس این دین، مفهوم مشخصی که مستقیما به مسئله وقف و احکام فقهی آن اختصاص یافته باشد وجود ندارد؛ اما تمام مفاهیمی که به نوعی بیان کننده انجام عمل خیر است را میتوان قابل حمل بر مفهوم وقف دانست.
این پژوهشگر حوزه تعالیم تربیتی و اخلاقی دین صائبین مندایی، ادامه داد: در تعالیم دینی مندائی ارزشهایی همچون صدقه، خیرات، بخشش، کمک به نیازمندان و درماندگان و عطایای بعد از مرگ آمده است که با مفهوم وقف انطباق دارند زیرا وقف از بهترین نیکیها، احسانها و صدقه جاریه است که پایدار میماند.
وی یکی از مهمترین و کلیدیترین مفاهیم مرتبط به سنت وقف در دین مندائی را زدقا بریخا (صدقه مبارکه) ذکر کرد و گفت: این امر نشاندهنده این است که صدقه دادن نه تنها باعث کاستی مال نمیشود بلکه موجب فزونی و خیر و برکت مال میشود.
سواری، رضای الهی، سعادت اخروی،سعادت و برکت اموال دنیوی، توشه واقعی بعد از مرگ، بخشش به عنوان صفتی از جهان نور و مدح و تحسین اعمال خیر را از جمله مشوقهایی ذکر کرد که در دین مندائی برای انجام خیرات و وقف توجه شده است.