مدیر گروه فقه و اصول بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، گفت: علم استنتاج، یک ابزار برای استنباط احکام شرعی است و برای استنباط احکام در علم فقه و اصول نقش محوری ایفا میکند.
حجت الاسلام و المسلمین مهدی شریعتی تبار، امروز در نشست علمی- پژوهشی «تأثیر اختلاف گفتمان در استنتاجهای اصولی» که با حضور حجت الاسلام و المسلمین دکتر غفورینژاد؛ عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم و جمعی از پژوهشگران و فضلا در تالار شیخ طوسی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، عنوان کرد: علم استنتاج بسیار ارزشمند است و در دامن فرهنگ تمدن اسلامی به وجود آمده است. این علم، بالنده شده، مراحل مختلف را طی کرده و در دوران اخیر توسعه یافته است.
شریعتی تبار ادامه داد: گاهی اختلاف در برداشت از دین به وجود میآید. برخی اوقات این اختلاف به صورت گفتمانی است و گاهی اختلاف از روی تفسیر به رأی و با روشهای غیر معمول انجام می شود که این کار مذموم است.
وی افزود: در علم اصول، گفتمانهای مختلفی وجود داشته است برخی رویکرد فسلفی را در اصول فقه بروز و ظهور داده اند.این حاکمیت فضاهای گفتمانی در علم اصول و استنتاجات اصولی آثار مختلفی دارد.
حجت الاسلام و المسلمین دکتر غفورینژاد، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم نیز در ادامه این نشست به طرح موضوع تاثیر اختلاف گفتمان در استنتاجهای اصولی، پرداخت و عنوان کرد: با درآمدی بر پیشینه بحث اختلاف گفتمان این سؤال پیش میآید که در مباحث اصولی، کلام چه کسانی از بزرگان و اصولیان شیعه مطرح بودهاند.
دکتر غفوری نژاد، افزود: اولین بار این کلام در سخنان آیت الله سیستانی گفته شده است و در ادامه، آیت الله مدنی بودند که نوآوری به وجود آوردند.
وی با اشاره به اینکه گفتمان حاکم بر مباحث اصولی را میتوان در 7 فضای گفتمانی جست، ادامه داد: نخستین گفتمانی که میتوان پژوهش اصولی را در آن انجام داد، گفتمان ارجاع اراده تشریعی به اراده تکوینی است. یعنی ما برای تحلیل یک مسئله اصولی این اراده را به اراده تکوینی ارجاع کنیم.
غفوری نژاد، گفتمان مبتنی بر عرف عام به معنی فهم عرف عام از سخنان شارع، گفتمان مبتنی بر مناسبات عبد و مولا که سخن گفتن و بازشناسی این گفتمان در کلمات آیت الله سیستانی است، گفتمان مبتنی بر دلالتهای ظریف لفظی، گفتمان کلامی که در این گفتمان معمولا مسائلی همچون ثواب و عقاب مطرح میشود، گفتمان فلسفی که در بحث اجتماع امر و نهی نمود یافته و گفتمان قانونی یا حقوقی که بر اساس دیدگاههای آیت الله سیستانی و آیت الله مدنی این است و باید در پژوهشهای اصولی گفتمان غالب باشد، را از دیگر اصول گفتمان حاکم بر مباحث اصولی دانست.