امام علیالنقی (علیه السلام) در سال 212 قمری دیده به جهان گشود و در سال 220 قمری، امامت شیعه از پدر بزرگوارشان به آن حضرت منتقل شد. مدت امامت امام هادی (علیه السلام) حدود 34 سال است و در سال 254 هجری قمری به دست معتمد عباسی در شهر سامرا به شهادت رسید. در مورد شهادت امام هادی (علیه السلام) و قاتل آن حضرت اختلاف است. برخی معتمد عباسی را قاتل آن حضرت میدانند (یعنی این واقعه در زمان خلافت معتمد رخ داده است) و به عقیده برخی دیگر، معتز عباسی، فرمان قتل آن بزرگوار را صادر و معتمد آن را اجرا کرد (یعنی این واقعه در زمان خلافت معتز روی داده است).
از امام هادی (علیه السلام) چندین دعا و زیارتنامه برجای مانده که از مشهورترین آنها، زیارت «جامعه کبیره» است. این زیارت دارای سند صحیح بوده و از نظر بلاغت نیز در بالاترین درجه قرار دارد. شرحهای زیادی به زبانهای فارسی و عربی بر زیارت «جامعه کبیره» که متضمن مفاهیم بسیار عالی و مطالبی بدیع بوده، نوشته شده است. از دیگر زیارات منسوب به امام هادی (ع)، زیارت غدیر است که در آن هم خصوصیات و ویژگیهای حضرت علی (علیه السلام) و همچنین حادثه غدیر ذکر شده است.
کتابی جامع با مطالبی متقن درباره بررسی زندگی امام هادی (علیه السلام)
موسی دانش از پژوهشگران بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی در سالروز شهادت امام هادی (علیه السلام)، درباره کمیت و کیفیت آثار منتشر شده درباره ائمه معصوم، گفت: متاسفانه در ایران، تعداد کتابهایی درباره سیره اهل بیت (علیهم السلام) و پژوهشهایی که بیانگر زندگی والا و ارزشمند ائمه باشد، بسیار کم است و به همین دلیل بیشتر آثار شاخص پژوهشی این حوزه، ترجمه هستند. باید پژوهشهای بیشتری در این زمینه انجام شود.
وی اظهار کرد: به جنبههای مختلف زندگی، سیره و شخصیت برخی ائمه از جمله امامین عسکریین، امام جواد، امام هادی و زندگی علمی امام محمدباقر (علیه السلام) و امام صادق (علیه السلام)، کمتر پرداخته شده است. با اینکه امام جعفر صادق (علیه السلام)، رئیس مذهب ماست، ولی یک پژوهش جامع که همه ابعاد زندگی حضرت را بررسی کند نیز تولید نشده است.
مترجم کتاب «امام هادی (علیه السلام)، زندگی سرشار از جهاد و معجزه» در معرفی این اثر نیز گفت: کتاب حاضر تالیف علی کورانی جبلعاملی، از نویسندگان سرشناس لبنانی است. ترجمه این کتاب از سوی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی به من پیشنهاد شد و امروز از ترجمه آن بسیار احساس رضایت دارم.
وی بیان کرد: «امام هادی (علیه السلام)، زندگی سرشار از جهاد و معجزه» کتابی جامع در 17 فصل با مطالبی متقن و محکم، درباره بررسی زندگی امام هادی (علیه السلام) است. همه مباحث کتاب مهم و حاوی نکات آموزندهای است، اما از نظر من معجزات، مناظرات، مواجهه با خلفای عصر، مساله تخریب مرقد امام حسین (علیه السلام) از سوی متوکل عباسی، برخورد ظالمانه متوکل با زوار امام حسین (علیه السلام)، انتقال اجباری امام از مدینه به سامرا و اشاره به مسائل روز و ماجرای تکفیریها و داعش، از جمله مهمترین موضوعات کتاب هستند.
این پژوهشگر حوزه دین با اشاره به زیارت «جامعه کبیره» بهعنوان اثری ماندگار از امام هادی (علیه السلام)، افزود: یکی از محورهای مهم کتاب، مساله بررسی اسناد زیارت «جامعه کبیره» است. این زیارت از آثار مهم و ارزنده امام هادی (علیه السلام) است که در آن مقام والای اهل بیت (علیه السلام) مطرح میشود. برخی درباره سند این زیارت تشکیک دارند، ولی در این کتاب با استدلالهای قوی و علمی، اثبات شده که اسناد زیارت «جامعه کبیره» صحیح و معتبر است.
دانش درباره برخی از برجستهترین ویژگیهای شخصیتی حضرت نیز گفت: از نظر من یکی از مهمترین ویژگیهای امام هادی (علیه السلام)، صبر و مقاومت ایشان بوده که با وجود قرار داشتن در محاصره سخت دشمن در منطقه نظامی، از اهدافش دست نکشید و این استقامت و پایداری در مواجهه با ظلم دشمن، درس بزرگی برای ما است. ویژگی دیگر امام، روشنگری است. امام در هر موقعیتی، مطالبی را در جهت بیان حقایق و با هدف روشنگری، مطرح میکرد.
نخستین چاپ کتاب «امام هادی (علیه السلام)، زندگی سرشار از جهاد و معجزه» در 618 صفحه با شمارگان یکهزار نسخه در سال 96 از سوی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، راهی بازار نشر شد.