در سالروز آغاز همکاری استاد جواد قاسمی با بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، با ایشان مصاحبه انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

- با سلام؛ لطف کنید معرفی مختصری از خودتان داشته باشید.

اینجانب جواد قاسمی در سال 1337 شمسي در شهر مشهد به دنيا آمدم. تحصيلات ابتدايي و متوسطه را در مشهد به پايان بردم. تحصيلات دانشگاهي را در رشته فلسفه و كلام اسلامي تا مقطع فوق ليسانس در دانشكده الاهيات دانشگاه فردوسي مشهد گذراندم. ضمن تحصيلات رسمي مدت 6 سال  در درس‌هاي آزاد استاد علامه سيدجلال الدين آشتياني نيز شركت کردم. بخشي از اسفار ، شواهد الربوبيه،  شرح منظومه و فصوص الحكم را نزد استاد آشتياني خواندم. زبان انگليسي را نزد يك انگليسي زبان به نام سامویل ویلیامز و زبان عربي را نزد يك عرب زبان به نام ابو محمد ادامه دادم.

- چنان که گفتید، از محضر استادان فرهیخته‌ای بهره مند شده اید.

بله. بنده از محضر استادانی چون: استاد سید جلال الدین آشتیانی (در فلسفه اسلامی)، استاد پرویز ضیاء شهابی (در فلسفه غرب)، استاد محمد واعظ زاده خراسانی (در تفسیر قرآن)، استاد کاظم مدیر شانه چی (در فقه)، استاد سید جواد مصطفوی (در نهج البلاغه) و استاد ابراهیمی دینانی (در فلسفه و حکمت اسلامی) بهره برده ام.

- از سوابقتان در بنیاد بفرمایید.

در سال 1369 شمسی به استخدام بنياد پژوهش‌هاي اسلامي آستان قدس رضوي در آمدم و در گروه‌هاي ترجمه انگليسي و ويراستاري مشغول به كار شدم. مدیریت گروه ترجمه زبان‌های اروپایی بنیاد پژوهش های اسلامی را برعهده داشتم و اکنون مدیر گروه کلام و اندیشه اسلامی هستم.

- استاد قاسمی، سابقه تدریس هم دارید؟

بله. در دانشگاه پيام نور ، علوم اسلامي رضوي و غير انتفاعي خيام شهر مشهد تدريس داشته‌ام.

- شرحی از فعالیت‌های علمی‌تان برایمان بگویید:

چندين كتاب و مقاله از انگليسي به فارسي ترجمه،  ويرايش و تأليف کرده‌ام که به چاپ رسیده‌اند. نيز تا کنون 60 مقاله  دايره المعارف بزرگ اسلامی را از فارسی به انگليسی برای مرکز دايره المعارف بزرگ اسلامی به زبان انگلیسی برگردانده‌ ام که ضمن انتشارات بریل در  Islamica Encyclopediaچاپ شده است و 4 مقاله و جلد اول کتاب «فرهنگ قرآن» را برای کالج اسلامی لندن به زبان انگليسی ترجمه کرده ام.

- فهرست آثار استاد جواد قاسمی مدیر و پژوهشگر گروه کلام و اندیشه اسلامی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی به شرح ذیل است:

الف: کتاب های ترجمه شده از انگليسی به فارسی:

1- قطب الدين شيرازی و علم الانوار در فلسفه اسلامی  مؤلف: جان والبريج، بنياد پژوهش‌های اسلامی 1375.

2- مکتبها و فرقه های اسلامی در سده ميانه، مؤلف: ويلفرد مادلونگ ، بنياد پژوهش‌های اسلامی 1375 و 1387.

3- جانشينی حضرت محمد، بنياد پژوهش‌های اسلامی 1377، 1384، 1385، 1387، 1390، 1393 مؤلف: ويلفرد مادلونگ- (مشترک) ترجمه: احمد نمايی، جواد قاسمی، محمد جواد مهدوی،دکتر حيدررضا ضابط.

4- طبقه بندی علوم از نظرحکمای مسلمان، بنياد پژوهش‌های اسلامی،  1381، 1389 مؤلف: عثمان بکار.

5 - ميراث اسپانيای مسلمان، بنياد پژوهش‌های اسلامی،  مؤلف: سلمی خضرا جيوسی، (مشترک) ترجمه: جوادقاسمی (بخش فلسفه) ، محمد تقی اکبری، علی آخشينی، احمد رضوانی، محمد حسين نظری نژاد، محمد جواد مهدوی.

6- فلسفه علم ودین در اسلام و مسیحیت، ویرایش و گردآوری مظفراقبال، تد پیترز، و سید نعمان الحق، بنياد پژوهش‌های اسلامی. (برنده جایزه شایسته تقدیر کتاب فصل 1391؛ و کتاب سال خراسان رضوی 1392).

7- فیلسوف یهودی بغداد، ابن‌کمونه و آثار او، زابینه اشمیتکه، رضا پورجوادی، پژوهشگاه مطالعات اسلامی اصفهان، 1394 هجری شمسی.

8- هرمنوتیک صوفیانه در تفسیر کشف‌الاسرار میبدی، آنابل کیلر،  میراث مکتوب، 1394.

9- کلام قدسی در هنر بشری، جلوه‌های خلّاقانة قرآن کریم، ویرایش و گردآوری فهمیده سلیمان، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، 1395.

12- یک کتاب و چند مقاله برای The Islamic College لندن

ب – کتاب های ويراستاری شده (زبانی):

1- گفتارهايی پيرامون تاريخ علوم عربی و اسلامی (از عربی) : مؤلف: فؤاد سزگين، مترجم: محمد رضا عطائی.

2- داستان ايمان (از عربی) مؤلف: شيخ نديم جسر،  ترجمه: سعيد رفعت جاه.

3- گياهان در قرآن : مؤلف: دکتر محمد اقتدارحسين فاروقی،  ترجمه : احمد نمايی.    

4 - تاريخ جوامع اسلامی از آغاز تا قرن هجدهم : مؤلف: ايرا. ام. لاپيدوس،  ترجمه: محمود رمضان زاده (ج 1 )محسن شانه چی (ج 2). سال چاپ 1376.

5- مطالعاتی در اقتصاد اسلامی:ترجمه: محمد جواد مهدوی.

6- تاريخ انديشه های کلامی در اسلام (از عربی) عبدالرحمان بدوی، ترجمه حسين صابری، 1374.

7- نيايش فيلسوف، مجموعه مقالات دکتر غلامحسين ابراهيمی دينانی، چاپ دانشگاه علوم اسلامی رضوی.

8- تاريخ عراق ، استيون همزلی لانگريگ، ترجمه اسدالله توکلی... ، چاپ بنياد پژوهشها ، 1378.  

9- تاريخ و فلسفه علوم اسلامی، عثمان بکار، ترجمه محمد رضا مصباحی ، چاپ بنياد پژوهشها ، 1384.

10- امر به معروف و نهی از منکر، مايکل کوک،  ترجمه احمد نمايی ، چاپ بنياد پژوهشها ، 1384.

11- اسلام و مسیحیت، بررسی تطبیقی اندیشه‌های کلامی، جان رنارد، ترجمه احمد نمایی، 1395، بنياد پژوهشها.

ج - مقالات ترجمه شده از انگليسی به فارسی :

1. فضايل امام حسين در احاديث اهل سنت : مؤلف: م.ايوب، مشکوة، ش. 51، 1375.
2.  مفهوم علم سياسی در احصاء العلوم فارابی، نويسنده: بيونگ جو، مشکوة، ش. 53، 1357.
3. - ما بعداطبيعه صدرالدين شيرازی و فلسفه اسلامی در ايران دوره قاجار: مولف: سيد حسين نصر،  مجله مشکوة شماره 32، سال 1370.
4. فضايل امام حسين در احاديث اهل سنت، مشکوة.
5. سرچشمه های فلسفه اسلامی ، مجله نقد و نظر ، ش.
6. کتاب شناسی فرقه نقشبنديه، در کتاب برگ بي برگی، مايل هروی
7. امام موسی کاظم(ع) و حديث تصوّف،  مؤلف: حامد الگار
8. دور نمايی از زيبا يی شناسی ديني , مجله "زيبا شناخت" ش. 13 نيم سالانه 1384. 
9. انواع گوناگون تجربه های زيبا شناختی دينی , مجله "زيبا شناخت" ش. 13 نيم سالانه 1384. 
10.  «شرح ابن کمونه بر تلویحات سهروردی، بررسی سه اثر چاپ شده»،  دوماهنامة گزارش میراث، دورة دوم، سال ششم، شمارة پنجم و ششم، آذر-اسفندماه 1391.

د- مقالات تأليف شده:

1- - ساختارهای ادبی مفاهيم دينی در قرآن، مجله مشکوه

2- نگاهی ديگر به عنوان انگليسی مجلات، آينه پژوهش، سال 11، شماره 1، فروردين ارديبهشت 1379،  (61 ).

3- مختصری از کتاب ( عرفان و مکتب تائوئيسم )، مجله مشکوه، ش. 35، 1371.

4- گفتاری در باب امکان ترجمه ماشينی، مجله مترجم شماره32 پاييزو زمستان 1379.

5- گزارشی از کتاب (سير تحول تفسير در سده های نخستين اسلام)، مجله مشکوه ، شماره71، تابستان 1380.

6- مروری بر کتاب دوران شکل گيری شيعه اثناعشری،  مجله مشکوة پاييز وزمستان1380، شماره 72و 73.

7- دايره المعارف قرآن در يک نگاه، مشکوه،

8- سرچشمه های قرآنی فلسفه ملا صدرا، ارايه شده در کنفرانس ملا صدرا، تهران 1383.  

9- آفتهای پژوهش در فرهنگ و علوم اسلامی، پژوهش نامه بنياد پژوهشها، ش. 3، مرداد 1376.

10- فهرست کتابهای منتشر شده به زبان انگليسی در باره امام خمينی، مشکوه، ش.62-65 ، 1378.

11- نقدی بر کتاب "فرفه های اسلامی" ، آيينه پژوهش، 1378، ش. 59.

12- سعد بن عبد الله ( برای دانشنامه جهان اسلام )

13- سديد الدين حمصی ، محمود بن علی بن حسن ( برای دانشنامه جهان اسلام )

14- وصف حالی از استاد علامه سيد جلال الدين آشتيانی ، در   صدرای زمان ، ياد نامه حکيم متاله سيد جلال الدين آشتيانی- بهار 1384.

15-«میزان عقل و قرآن در فلسفة کندی»، در مجموعه مطالعات علم دینی، قرآن، کلام و فلسفه، بنیاد پژوهش های قرآنی حوزه و دانشگاه، 1389. 

16- مطالعات اخیر در زمینة قرآن در غرب: جهت‌گیری‌ها  و گرایش‌ها.  مشکوه، ش 114، سال 1391.

17- «سیر خرد و خرد ورزی در تمدن اسلامی (نیم‌نگاهی به کتاب تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی)»، کتاب ماه، فلسفه، سال هفتم، شمارة 76، دی 1392.

تألیف:

کتاب فرهنگ اصطلاحات فلسفه، کلام،  منطق ، 1385 و 1388 (انگليسي به فارسي- فارسي به انگليسي)، بنياد پژوهشهای اسلامی.

مقالات ترجمه شده از فارسی به انگليسی، 60 مقاله  ( دایرة المعارف بزرگ اسلامی و چاپ بریل):

1.ʿAbā       2. Abāqā Khān        3. Abū Bakr Quhistānī        4. Shāh ʿAbbās      5. ʿAbbās b. ʿAbd al-Muṭallib          6. ʿAbd al-Allāh b. Rawḥa     7.ʿAbd Allāh b. Ḥasan   8. ʿAbd Allāh b. Rahīʿa      9. ʿAbd al-Raḥīm Khān      10. Abeshe     11. Abkhāz        12. Abū ʿAwn      13.  Abū Manṣūr Iṣfahānī       14. Abū Manṣūr Muwaffaq Hirawī      15. Abū Naṣr Sijzī    16. Abū Saʿīd         17. Ibn Abī Laylāʾ         18. Ibn Muskān    19. Ahl-i Ḥaqq   20.   Ahl Bayt     21. Aflākī     22. Aḥdāth        23. Aḥmad        24. Admāwa      25. Ajārīyā     26. ʿAbd Manāf       27. ʿAbd al-Ghanī        28. Akrā       29. Abū Qurra      30. Adhraḥ        31. Adrār       32. ʿAbd al-Raḥmān b. ʿAwf         33. ʿAbd Allāh b. Saʿd b. Abī Sarḥ      34. ʿAbd Allāh b. Saʿd  35. Abū al-Baqāʾ ʿUkbarī  36. Abū al-Muʾayyad  37. Abū Naṣr Sizjī…….. up to 60

یک کتاب و مقالات ترجمه شده از فارسی به انگلیسی برای کالج اسلامی لندن، در مجموعة

Qur'anic  Sciences and Shi'a Exegesis A Student's Guide, Volume 1 and 2

 A Historical Development of Shīʿa Commentaries 2. Mullā Ṣadrā’s Tafsīr … 3. Shīʿa Exegetical Approaches 4. Religious Democracy and Minority Rights in the Political Theory of Imam Khomeini. 5. Translation of the book: “Farhang Qur’an, by Ali Hashemi Rafsanjani.

ترجمه خطبه حضرت زهرا از عربی و فارسی به انگلیسی، برای مؤسسة عاشورا در مشهد.

ترجمه کتابنامه بنیاد 1392، به زبان انگلیسی.