مدیرعامل بنیاد پژوهش‌های اسلامی، در نشست بررسی آسیب های موجود در بخش گرافیک، صفحه آرایی و طرح جلد کتاب‌های بنیاد که با حضور جمعی از گرافیست‌های حرفه‌ای مشهد و مجموعه آستان قدس رضوی، برگزار شد، اظهار داشت: بنیاد پژوهش‌های اسلامی در طول عمر 34 ساله‌اش، افزون بر کار تحقیقاتی در بخش نشر هم فعال بوده است.

حجت الاسلام دکتر محمود مرویان حسینی، طرح جلد گویا و متناسب با موضوع کتاب را در روان تر شدن انتقال مفاهیم تأثیر گذار دانست و گفت:  مجموعه ای از افراد با تجربه در بخش‌های حروف نگاری، ویراستاری، صفحه آرایی و گرافیک بنیاد فعال هستند که از پتانسیل‌های خوب بنیاد است؛ بنابراین طبیعی است که می طلبد به دنبال ارتقای کیفی بخش خدمات پژوهشی باشیم.

مرویان حسینی با اشاره به اینکه تنها بخش کمی از کتاب‌های بنیاد عمومی بوده و بیشتر آثار آن تخصصی است، تصریح کرد: مخاطبان ما عموماً خواصی هستند که در حوزه علوم اسلامی فعال‌اند؛ بخشی از مخاطبان ما هم عرب زبانان و اردو زبانان هستند که باید به این موضوع توجه ویژه داشت و مطابق با سلیقه مخاطب و پسند او پیش رفت.

وی افزود: در آثاری که در حوزه کودک و نوجوان در بنیاد تولید شده است، بحث امام رضا(علیه السلام) و آثار رضوی مد نظر بوده و آثار عمومی در این حوزه به به‌نشر واگذار شده است.  

مدیر عامل بنیاد پژوهش‌های اسلامی همچنین تأکید کرد: در این نشست‌ها به دنبال راهکارهایی هستیم که بتواند وضعیت کنونی را بهبود بخشد.

گفتنی است در ابتدای نشست، سید مسعود فرهنگ مسئول واحد گرافیک بنیاد به عنوان دبیر نشست، سخنانی دربارۀ پیشینۀ فعالیت‌های گرافیکی و هنری در بنیاد ارائه داد.

فرهنگ با بیان نام هنرمندان بزرگی که با بنیاد همکاری داشته‌اند، یاد آنان را زنده کرد و اظهار داشت: این بزرگان در سطح کشور مطرح بوده‌اند و آثار فاخرشان هنوز آذین اتاق‌های بنیاد پژوهش‌های اسلامی است.

مسئول واحد گرافیک بنیاد، در بخش دیگری از سخنان خود، مشکلات واحد گرافیک را برشمرد و هدف از برگزاری این نشست را رفع چالش‌ها، رصد آسیب‌ها، برنامه‌ریزی بهتر و جامع‌تر برای پیشبرد امور و نیز بهبود عملکرد بنیاد در بخش خدمات پژوهشی دانست و از حاضران خواست، نظرات و پیشنهادات خود را در این زمینه‌ها ارائه دهند.

در ادامۀ این نشست، محسن ناجی، معاون پژوهشی و برنامه ریزی بنیاد گفت: در سال گذشته حدود ۲۰۰ عنوان کتاب تولید شد که ۱۶۰ نسخه از آن نیاز به طراحی جلد داشت و این نشان از پرکار بودن بخش گرافیک بنیاد دارد.

ناجی با اشاره به اینکه برخی طرح‌ جلدهای آثار بنیاد در طول عمر 34 سالۀ آن، برگزیدۀ جشنواره‌های گرافیکی شده است، خاطر نشان کرد: با رویکرد جدید تولید آثار در بنیاد، باید از نگاه هنرمندانه و تخصصی افراد حرفه‌ای و مجرب در حوزه کار گرافیک بهره گرفت تا آنچه که زحمات تحقیقاتی پژوهشگران است به ظاهری آراسته نیز مزین گردد.

محمد رضا مروارید، از پژوهشگران بنیاد، برگزاری چنین نشستی را به فال نیک گرفت و اظهار داشت: طرح‌های گرافیکی به مرور زمان، نیاز به تغییر دارد؛ زیرا سلایق مردم و علاقمندان به کتابخوانی روز به روز در حال تغییر است.

مروارید تصریح کرد: کتاب مجموعه‌ای از جلد، کاغذ، حروفچینی، صفحه آرایی و خدمات پژوهشی از این دست است؛ پس می‌طلبد که در هریک از این بخش‌ها دقت نظر صورت پذیرد.

این مترجم و نویسنده آثار بنیاد، پیشنهاد داد: بهتر است که جنس کاغذ استفاده شده در چاپ آثار بنیاد تغییر کند و از نوع سبک‌تر آن استفاده شود تا کتاب‌هایی که تعداد صفحات زیادی دارند از نظر وزن سنگین نباشد و مخاطب بتواند آن را آسان تر حمل کند.

 سعید بابایی از گرافیست‌های به نشر، نیز در این نشست گفت: پیش از این نگاه به طرح جلد سطحی بود ولی اکنون تخصصی شده است و علم گرافیک و زیباشناسی روز به روز در حال گسترش است.

سعید بابایی از تجربه‌اش در بخش گرافیک پرده برداشت و افزود: ما در به نشر ابتدا کارهای گرافیست‌ها را به صورت موضوعی بررسی کردیم که مثلاً فلان طراح در جامعه‌شناسی بهتر طرح دارد یا حوزه کودک یا خانواده؛ بنابراین پس از رصد سلایق و تخصص افراد، در واگذاری موضوعی کار به آن‌ها، عملکرد خود را در حوزه طراحی جلد بهبود بخشیدیم.

در ادامه، نسرین جلیلیان، مسئول رضوان گرافیک در مؤسسه آفرینش‌های هنری با تأکید بر اینکه اعتماد به طراح و تخصص او حرف نخست را می‌زند، گفت: نیاز است که در بحث صفحه‌آرایی بنیاد به روز شود. همچنین بهتر است خوشنویسی روی جلد با قلم خوشنویس انجام شود و نه نرم افزار؛ زیرا که ظرافت‌ها در کار نرم افزاری رعایت نمی‌شود و زیبایی ندارد.

جلیلیان افزود: وجود مدیر هنری در حوزه چاپ کتاب در این مجموعه لازم به نظر می‌رسد؛ چرا که وی می‌تواند از ابتدای تحویل اثر از ویراستاری تا چاپ نهایی کتاب و ارسال به بخش فروش نظارت داشته باشد.

مسئول رضوان گرافیک تصریح کرد: صفحه آرایی، طرح جلد، نوع کاغذ و قطع کتاب و تمامی امور مربوط به خدمات نشر به عهده مدیر هنری است.

 سید مهدی موسوی مقدم سردبیر مجلۀ نورالهدی از معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی آستان قدس رضوی نیز در این نشست از اینکه رفته رفته فضای سنتی و سلیقه‌ای حوزه گرافیک و طراحی در آستان قدس جای خود را به سیستمی حرفه‌ای می‌دهد، ابراز خرسندی کرد و بیان کرد: نباید نگاه به تولید آثار کمی ‌باشد و تنها تولید مدنظر باشد؛ بلکه باید روی همه بخش‌های تولید یک اثر برنامه داشت. همچنین با توجه به نظام فکری که در آستان قدس حاکم است باید طراحان مدتی با این مجموعه همکاری کنند تا خواسته‌های سازمان را بهتربشناسند و همسویی نگاه  طراح و سازمان محقق‌شود.

مهندس هراتی از مؤسسۀ چاپ و انتشارات آستان قدس نیز با اشاره به اینکه تمامی امکاناتی که برای موضوع تولید آثار نفیس مد نظر دوستان طراح هست، در چاپ و انتشارات آستان قدس موجود است، گفت: لازمه تولید کار با کیفیت این است که گرافیست‌ها با امکانات چاپ و انتشارات آشنا شوند و نیز تولید کار کیفی نیازمند زمان دادن به انجام دهنده کار است که او فرصت کافی برای ارائه خدمات داشته باشد.

مسعود شاکری از طراحان گرافیک، در بخش دیگر این نشست در سخنانی اظهار داشت: استفاده از مشاوران داخلی یا بیرونی در حوزه کار طراحی امری مطلوب بوده و نگاه زیباشناسانه به طرح‌های جلد نیز بسیار مهم است.

شاکری پیشنهاد داد: آسیب‌های موجود در بخش طراحی جلد بنیاد باید به صورت تخصصی پژوهش شود تا بتوان آنها را رفع کرد و اوضاع را بهبود بخشید. همچنین باید نگرش هنری بر کار حاکم شود زیرا که نرم افزار تنها یک ابزار است.

مصطفی معمی‌وند، طراح گرافیک، نیز در این نشست گفت: کتاب یک محصول است که هم محتوا دارد هم ظاهر. در نظر گرفتن نیاز مخاطب و نیز رسالت بنیاد و ایجاد فضایی که بتواند هر دو را داشته باشد، می‌تواند به تولید اثر خوب کمک کند.  

 روح الله گیتی نژاد طراح و مدیر هنری مجله داستان همشهری، عضو دیگر نشست، بیان کرد: افزون بر اینکه ثبات مدیریتی در کار از مؤلفه‌های مهم پیشرفت است؛ انجام کار مطالعاتی و تجزیه و تحلیل خواسته‌ها و اهداف از بایسته‌های کار هنری در بنیاد است.

 علی برهانی از طراحان و حروف‌نگاران بنیاد نیز پیشنهاد داد: لازم است سیستم‌های چاپخانه و بنیاد همسان سازی شود تا در هنگام چاپ خللی پیش نیاید. همچنین بازدید همکاران بخش خدمات پژوهشی از مؤسسۀ چاپ و انتشارات برای آگاهی از امکانات موجود، مفید خواهد بود.

نشست بررسی آسیب های موجود در بخش گرافیک، صفحه آرایی و طرح جلد کتاب‌های بنیاد، با سخنان مسعود ضیایی در بارۀ اهمیت تقویم قدس و اینکه این اثر به نام بنیاد به یک برند تبدیل شده است، ادامه یافت. ضیایی گفت: اکنون که در نشر تقویم قدس با مخاطبان بی‌شمار از اقشار گوناگون مواجهیم؛ می‌طلبد که در طراحی تقویم نوآوری صورت گیرد.

میثم محتاجی، کارشناس مسئول روابط عمومی بنیاد پژوهش‌های اسلامی نیز، با اشاره به اینکه کار گرافیک، مانند دیگر آثار هنری از جمله شعر و نقاشی و عکس و ... به مثابه شناسنامه صاحب است، اظهار داشت: اگر بخواهیم اثری ماندگار را شاهد باشیم، لازم است نگاه به کار هنری عاشقانه باشد و نه اقتصادی.

محتاجی افزود: امروز پس از گذشت قرن‌ها، شاهد ماندگاری آثار هنری حرم مطهر هستیم و هنوز که هنوز است این آثار مخاطبان زیادی را به خود جذب می‌کند؛ و این مهم، نشان از روان پاک هنرمندان معمار و نیز کار عاشقانۀ آنان دارد؛ بنابراین شایسته است که با نگاه به انتساب این مجموعه به حضرت رضا(علیه السلام) طراحان ما نیز عاشقانه و از روی محبت به امام معصوم قلم بزنند.

در پایان این نشست، مدیرعامل بنیاد پژوهش‌های اسلامی ضمن تقدیر از حاضران در ارائۀ نظرات و پیشنهادها، ابراز امیدواری کرد که با جمع بندی نتایج چنین نشست‌هایی در آینده نزدیک تحولات شایسته‌ای در این بخش از مجموعۀ بنیاد، تحقق یابد.