حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید حمید روحانی در نخستین نشست از سلسله نشست‌های علمی- تخصصی چهلمین فجر انقلاب اسلامی، با عنوان « 15 خرداد؛ مطلع انقلاب» که با حضور جمعی از پژوهشگران و محققان در تالار شیخ طبرسی بنیاد پژوهش‎های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، عنوان کرد: ما باید از حوادث و رویدادهای تاریخی همچون 15 خرداد به درستی عبرت بگیریم.

وی به تبیین اهداف امام خمینی(ره) از آغاز نهضت در سال 1341 که منجر به قیام 15 خرداد شد و شگردهای امام راحل(ره) برای استواری و پایداری این قیام که انقلاب اسلامی را در پی داشت، پرداخت و عنوان کرد: ما نهضت‌ها و قیام‌های فراوانی در ایران داشتیم؛ اما هیچ کدام مانند نهضت 15 خرداد ریشه‌دار نبود.

دکتر روحانی، به اوضاع ایران قبل از نهضت امام خمینی(ره) اشاره کرد و گفت: اوضاع ایران قبل از انقلاب اسلامی، بسیار خطرناک بود. استعمارگران انگلیس و استکبار جهانی از روحانیت ضربه‌های سختی خورده بودند و هموراه به دنبال این بودند که اسلام را از بین ببرند.

وی ادامه داد: یکی از اهداف به قدرت رساندن رضاخان در ایران نیز همین بود که به دست او  اسلام را  ریشه کن کنند، اسلامی تشریفاتی به وجود بیاورند و روحانیت را وابسته به تشریفات کنند. رضاخان برای رسیدن به این اهداف مرتکب جنایات بی‌شماری شد که برچیدن بساط عاشورا و به خاک و خون کشیدن مسجد گوهرشاد از جمله آنهاست.

مدیر بنیاد تاریخ پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی، افزود: با رحلت آیت‌الله بروجردی در سال 1340 و آیت‌الله کاشانی در اسفندماه همین سال، رژیم پهلوی احساس کرد که دیگر کسی در حوزه‌های علمیه در مقابل آنان ایستادگی نمی‌‌کند، همچنین به نظر می‌رسید که جوانان از اسلام بری شده‌اند و اسلام در مقابل جامعه رنگ باخته است. از این رو می‌خواستند ضربه نهایی را بزنند و کار روحانیت را یکسره کنند.

امام راحل(ره) پیشاپیش حوادث حرکت می‌کرد

وی اضافه کرد: یکی از ویژگی‌های امام راحل(ره) این بود که همواره پیشاپیش حوادث حرکت می‌کرد و آینده را می‌دید. به همین منظور برای تمام نقشه‌های آنان برنامه‌ریزی داشت. ایشان معتقد بودند با قدرت مردم می‌توانیم شاه را از قدرت به پایین بکشیم.

دکتر روحانی، گفت: امام خمینی(ره) برای نخستین گام، به روشنگری مردم  و افشاگری پرداخت. ایشان می‌دانستند مردمی که کورکورانه دنبال رهبر خود بروند به زودی بریده می‌شوند. امام (ره) در 16 مهرماه سال 1341  جلسه‌ای با حضور مراجع و روحانیان تشکیل دادند و پیشنهاداتی در این جلسه مطرح کردند.

وی ادامه داد: امام از مراجع خواستند که با مردم سخن بگویند و خود را کنار نکشند، نامه‌های اعتراض‌آمیزی که علما و مردم به دربار مخابره می‌کنند، چاپ شود و در اختیار مردم قرار گیرد؛ یعنی مردم در متن حوادث قرار بگیرند. از همین روزها بود که اعلامیه‌ها چاپ شدند.

مدیر بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی، اظهار کرد: در همین مقطع که به اوضاع ایران نگاه می‌کنیم متوجه می شویم که حوزه و دانشگاه ارتباطی با هم نداشتند و خیلی از هم دور هستند. در 12 اردیبهشت ماه سال 42، نخستین تظاهرات که به همراهی با امام(ره) بود، از دانشگاه آغاز شد.

وی با اشاره به چگونگی ریشه‌دار شدن نهضت 15 خرداد، عنوان کرد: امام در ابتدای کار، مسائل را برای مردم روشن و وجدان آنان را بیدار کردند، نقاط خطر را به مردم نشان دادند، دشمن واقعی را معرفی کردند و جنایات آمریکا و خطر صهیونیست‌ها را تشریح کردند.

حجت الاسلام دکتر روحانی با بیان اینکه اتفاقاتی که در سال 1357 رخ داد، زمینه‌اش در سال 1342 به وجود آمد، بیان کرد: ما باید 15 خرداد، اهداف این قیام و دشمنان این رخداد بزرگ را به درستی بشناسیم. راه تسلیم و سازش‌پذیر راه 15 خرداد نبود.

گفتنی است: میزگرد تخصصی با حضور استادان حوزه و دانشگاه و برپایی نمایشگاهی از اسناد و کتب مرتبط با قیام 15 خرداد از دیگر برنامه‌های اجرایی این نشست بود.