دکتر عطاء الله رفیعی آتانی، رئیس دبیرخانه دائمی کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی، در نشست فلسفه اسلامی و علوم انسانی اسلامی که به همت دبیرخانه دائمی کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی با حضور اساتید منتخب علوم انسانی و فلسفه اسلامی و با همکاری بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در این مرکز برگزار شد، عنوان کرد: علوم انسانی مجموعه‌ای است که مسئولیت ذاتی تبیین، تفسیر، پیش‌بینی، توصیه و تجویز و همچنین کمک به مدیریت و کنترل پدیده‌های علوم اجتماعی انسانی را بر عهده دارد.
وی ابراز کرد: علوم انسانی -اجتماعی در چارچوب رشته‌های مختلف وظایفی را در بر عهده دارند. علوم انسانی و اجتماعی موجود در حقیقت، واقعیت خارجی و محصول غرب در قرن چهاردهم و قبل از آن است که یکی از محصولاتش علوم انسانی و اجتماعی است.
رفیعی آتانی تصریح کرد: از دیگر مواردی که می‌توان علوم فلسفه را به قلمرو حوزه نفوذ علوم اجتماعی مرتبط کرد، تمایزشان از یکدیگر است. موضوع علوم انسانی و اجتماعی، کنش فردی و پدیده‌های فردی و اجتماعی است. اگر این نکته را بپذیریم مهمترین بحث فلسفی که ایجاد می‌شود نحوه «وجود جامعه» است. ما از منظر فلسفی حق داریم این مسئله را به لحاظ نحوه وجود جامعه تجزیه و تحلیل کنیم.
استاد دانشگاه علم و صنعت افزود: ما باید برای اثبات نحوه وجود جامعه از احکام عام وجود و هستی استفاده کنیم. در حال حاضر، در جامعه‌شناسی کشورهای مختلف، علم به هویت جمعی و خصوصیات جامعه قابل انتصاب است. از بنیادهای فلسفی می‌توانیم کمک بگیریم و معارف فسلفی خودمان را از این منظر بررسی کنیم.
وی با طرح این سوال که چرا مفاهیمی مثل تشکیک وجود نباید مبنای نظریه اجتماعی که تکثر، مدارا، رشد و تربیت را فراهم می‌آورد باشد؟ ادامه داد: اگر بحث عملکرد جوهری مبنا باشد موضوعات بسیاری اتفاق می‌افتد و پیشرفت اجتماعی را در پی دارد.
معاون امور پژوهشی مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا با اشاره به اینکه انسان به عنوان کل در عرصه‌های زندگی حضور پیدا می‌کند، اظهار کرد: انسان در عرصه‌های مختلفی همچون اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و… حضور دارد و شاید مشکل علوم انسانی این است که از این واقعیت سر بر آورده باشد.
رفیعی آتانی با بیان اینکه موارد معرفت‌شناختی، خود انسان‌شناسی است، افزود: تمام دقت‌ها و ظرافتها در بحث معرفت شناسی در تمام عرصه‌هایی که علم مورد مداقه است عملا انسان را تبیین می‌کند.
وی ابراز کرد: دو مقوله تنوع و ذو مراتب بودن انسان‌ها این اثر را دارد که تفاوت انسان‌ها همانند شباهت‌ها متنوع است. انسان‌ها متفاوت هستند و باید این تفاوت‌ها با کمک علوم انسانی تبیین شود. اگر ثبات و شباهت نبود قدرت تعمیم از علوم انسانی گرفته می‌شد. ساختن آینده مهم است و باید برای آن برنامه‌ریزی کرد.
دبیر علمی سومین نشست اساتید منتخب «علوم انسانی اسلامی» فلسفه اسلامی و علوم انسانی خاطر نشان کرد: اگر تبیین اصل است، برنامه‌ریزی و رشد و پیشرفت نیز به عنوان یک اصل شناخته می‌شود. آینده در حال ساخته شدن است و محتوای این علوم انسانی اجتماعی در حال ساختن است.
رئیس دبیرخانه دائمی کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی بیان کرد: مبانی فلسفی واقعیت زندگی اجتماعی را می آفریند و علوم انسانی و اجتماعی واقعیت زندگی اجتماعی را تبیین و تفسیر می کند. علوم اجتماعی تداوم مبانی فلسفی است.