حجت الاسلام دکتر سید محمود مرویان حسینی در ششمین جلسه از جلسات ویژۀ ماه محرم با عنوان «صلای عزا» که در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، گفت: خدای متعال ایمان را محبوب دل انسان‌ها قرار داده است و به طور طبیعی انسان‌ها بر اساس فطرت خدادادی و عقلی که آفریدگار به آنان بخشیده، میل به ایمان و حقیقت دارند. چنانکه در سورۀ حجرات که آیاتی اخلاقی دارد، می‌فرماید: حَبَّبَ إِلَيْكُمُ الْإِيمَانَ وَزَيَّنَهُ فِي قُلُوبِكُمْ وَكَرَّهَ إِلَيْكُمُ الْكُفْرَ وَالْفُسُوقَ وَالْعِصْيَانَ؛

دکتر مرویان حسینی با اشاره به اینکه ایمان در دل انسان‌‌ها زینت داده شده، گفت: کفر، فسق، عصیان، بدی و گناه به تکوین الهی، برای انسان‌ها نامطلوب است. این موضع قرآنی و اسلامی است. گرچه کسانی هم در عالم هستند که معتقدند طبع انسان نه به سوی ایمان و نه کفر نمی‌کشد؛ و برخی فیلسوفان غربی از جمله هابز، می‌گویند: اساس و تمایل انسان به شر است.

وی افزود: امام خمینی (رحمةالله علیه) در چهل حدیث می‌فرماید که انسان برای گناه کردن باید توان بگذارد؛ یعنی اگر این طبع انسانی آلوده نشود، حقیقت انسان بر خیر است. این نگاه رحمانی به انسان است؛ در مقابل جنود شیطانی برای انحراف انسان سیاستی دارند؛ سیاست‌های شیطان برای اغوا و وسوسۀ انسان به گناه، در قرآن تبیین شده است؛ قرآن کتاب افشاگری و رسوا کردن شیطان است.

مدیرعامل بنیاد پژوهش‌های اسلامی، تزئین را از مهمترین ابزارهای شیطان در منحرف ساختن بشر از راه راست دانست و تصریح کرد: در قرآن کریم هم اشاره شده است که شیطان چنانکه خود وعده داده است، بدی‌ها و زشتی‌ها را تزیین می‌کند. « وَإِذْ زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ»؛ گاهی توجیه و بهانه‌تراشی برای ارتکاب گناه می‌سازد و کار بد را موجه و قابل پذیرش جلوه می‌دهد.

مرویان حسینی با تأکید بر اینکه بین خود گناه و توجیه آن تفاوت هست، گفت: توجیه گناه از خود گناه بدتر است؛ گناه و خلاف به طور طبیعی برای انسان غیرمعصوم اتفاق می‌افتد ولی در برابر این گناه مؤمنان پاک‌نهاد صادقانه برخورد می‌کنند و بازگشت می‌کنند و به جبران برمی‌خیزند و پشیمان می‌شوند.

وی ادامه داد: چنانکه ظاهر آیات قرآن نشان می‌دهد، آدم(علیه السلام) هم تخلفی کرد؛ شیطان هم با وساوس خود گناه کرد. آدم هم از بهشت رانده شد، شیطان هم رانده شد؛ اما چرا آدم(علیه السلام) حجت الهی و بندۀ پاک و صالح خداوند بوده و مجتبی و مصطفی الهی است و شیطان مذموم و رانده‌شده است؛ به این دلیل که شیطان گناه خود را توجیه کرد و گفت که من تحمل سجده در برابر غیر تو را ندارم؛ من فقط در برابر عزت تو سجده می‌کنم و اگر بر آدم سجده کردم گویا عزت تو زیر سؤال رفته است. توجیه کرد که سرشت من از آتش بوده و او از خاک آفریده شده است.

این استاد حوزه و دانشگاه، توجیه‌گری را یکی از اسباب انحراف در طول تاریخ دانست و گفت: رشوه را به هدیه، حرص به دنیا را به آینده‌نگری، اسراف را به آبروداری توجیه کردند. در مجالس محرم و فاطمیه زنانی با آرایش‌های زننده ظاهر می‌شوند و آن را به بهداشت و پاکیزگی توجیه می‌کنند.

دکتر مرویان حسینی گفت: توجیه گناه از خود گناه بدتر است، زیرا که وقتی گناهی توجیه شد راه برای جبران آن بسته می‌شود؛ گناه موجه و زیبا جلوه داده می‌شود و بازگشت و توبه‌ای در کار نیست. توجیه گناه سبب آرایش و پیرایش آن در نظر دیگران شده و زمینۀ گسترش آن فراهم می‌شود. پس دیگران هم آن را خوب می‌پندارند.

وی افزود: خداوند می‌فرماید انسان نسبت به نفس خودش بسیار آگاه و بینا است؛ چنانکه اگر صادقانه به نفسش رجوع کند با وجود عذرآوری‌ها و بهانه‌تراشی‌ها، دربارۀ کردار خود آگاه می‌شود و خوب و بد آن را تشخیص می‌دهد. « بَلِ الْإِنسَانُ عَلَى نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ وَلَوْ أَلْقَى مَعَاذِيرَهُ».

مدیرعامل بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی خاطر نشان کرد: کسانی که امام حسین(علیه السلام) و یاران باوفایش را به شهادت رساندند، نه از یهودیان و نه از مشرکان، بلکه از مسلمانی بودند که در لحظۀ انتخاب، تمایل به دنیا پیدا کردند و با توجیهات گوناگون و تهمت‌هایی که به امام معصوم زدند، دستشان به خون پاک‌ترین انسان‌های روی زمین آغشته شد و بدترین ظلم‌ها را به خاندان پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و زنان و دختران و کودکان اهل بیت(علیهم السلام)، روا داشتند.

توجیه گناه در طول تاریخ مبنای آلودگی‌ها و فسادها و گناه‌ها بوده است؛ دکتر مرویان حسینی با بیان این مطلب، گفت: توجیهات گوناگون اقتصادی، اعتقادی، سیاسی و... همواره سبب اشاعۀ گناه و ادامه‌دادن آن شده است.

سخنران ششمین جلسه از ویژه برنامۀ «صلای عزا» جبرگرایی را از سیاست‌های توجیه‌گرانه و رفتار ستمبار یزید دانست و اظهار داشت: کار بنی امیه و ظالمان تاریخ همیشه پیشبرد انحرافاتشان با همین توجیهات بوده است. یکی از کارهای آن‌ها، جبرگرایی بود؛ اینکه خواست خداست و مقدر الهی است هرچه پیش آمده است.

حجت الاسلام مرویان حسینی، افزود: امام سجاد(علیه السلام) می‌فرمود که بنی‌امیه توحید و ایمان را در جامعه تبلیغ می‌کردند؛ اما از شرک و کفر حرفی به میان نمی‌آوردند؛ زیرا که اگر کسی به شاخصه‌های آن پی ‌می‌برد و شرک و کفر تبیین می‌شد؛ جامعۀ اسلامی با این حقیقت مواجه می‌شد که شاخص‌ها بر خود بنی‌امیه تطبیق می‌کند. بنابراین ظالمان تاریخ، توجیهات اعتقادی ایجاد می‌کردند تا افکار را منحرف کنند و گناه و عصیان را موجه جلوه دهند و گناه توسعه پیدا کند.

وی با اشاره به اینکه تقدیرگرایی و جبرگرایی خط باطلی برای توجیه ظلم‌ها از سوی حاکمان ستمگر از فراعنه تا طواغیت عصر حاضر بوده است، تأکید کرد: سیاست توجیه‌گرانۀ «المأمور معذور» نیز، در قرآن محکوم شده است، آنجا که ذکر شده:«رَبَّنَا إِنَّا أَطَعْنَا سَادَتَنَا وَكُبَرَاءَنَا فَأَضَلُّونَا السَّبِيلَا»؛ گروهی از کفار گفتند، ما ادامه رو راه بزرگانمان هستیم و گناهی نداریم.

دکتر مرویان حسینی تصریح کرد: آن چیزی که انسان را آلوده می‌کند و سیاست شیطان است، توجیه گناه است. خدای متعال دل انسان را با عقلی صاحب تشخیص، با الهامات ربانی، با محافل معنوی هدایت می‌کند. توجیهات اقتصادی دربارۀ انجام گناه نیز فراوان در همیشۀ تاریخ و از جمله امروز، دستمایۀ آلودگی‌ها بوده است.

وی گفت: خدای متعال برای ما مجلس تطهیر قلوب قرار داده است؛ اگر محفل حسینی در طول تاریخ نبود، این دل‌ها کجا پاک می‌شد، کجا افراد توبه می‌کردند؟ این محافل حسینی، زمینۀ بازگشت انسان‌ها به سوی خداست. قادر متعال رویداد کربلا را به گونه‌ای تقدیر کرده است که در آن، برای همه راه هدایت هست. امام حسین(علیه السلام) همۀ سرمایه‌اش را به کربلا برد تا همۀ بشریت سر سفرۀ هدایت و تربیت به سوی خدا بازگردند.

مدیرعامل بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی با اشاره به محافل چندهزار نفری شیرخوارگان حسینی در سراسر دنیا که به یاد حضرت علی اصغر(علیه السلام) برپا می‌شود، خاطر نشان کرد: مجالسی که مادرها بچه‌های شش‌ماهه را می‌آورند و با امام حسین(علیه السلام) تجدید بیعت می‌کنند، نشان زنده‌ بودن قیام حسینی و هدایت‌گر بودن آن است. شاید در آن لحظه‌ای که امام، قنداقۀ علی‌اصغرش را بلند کرد، دل سنگی، نرم نشد؛ اما در طول تاریخ بسیاری دل‌ها برای شهادت این طفل شش‌ماهه، شکسته‌است و این کودک شش‌ماهه، سند حقانیت سیدالشهداء و سبب هدایت انسان‌ها شده است.