حجت الاسلام و المسلمین علی نظری منفرد استاد خارج فقه حوزه علمیه در ویژه برنامه «صلای عزا» که امروز همزمان با ایام دهه پایانی ماه صفر در بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، به تبیین «احیاء امر امام» پرداخت و با بیان اینکه تبعیت از سیره و اخلاق ائمه اطهار(علیهم السلام) احیای امر آنان است، اظهار کرد: مرحوم شیخ صدوق در امالی به تفسیر حدیثی پیرامون احیا امر امام می پردازد و برای این حدیث سه فراز نقل می کند.

وی ابراز کرد: فراز نخست این حدیث مربوط به شخص انسان است. در این فراز به این نکته اشاره شده است، «هنگامی که تصویری از آسیب‌ها و سختی‌هایی که به تمام ائمه اطهار(علیهم السلام) رسیده است، در اذهان شکل می‌گیرد باید بر مصائب آنان گریست». کسی که این آسیب‌ها را به مردم متذکر شود و گریه کند نتیجه آن همجواری با ائمه اطهار(علیهم السلام) است.

این پژوهشگر تصریح کرد: در فراز دوم این حدیث آمده است: «هر کس بر مصائب ائمه اطهار(علیهم السلام) بگرید و دیگران را نیز بگریاند روز قیامت چشمانش گریان نیست». 

حجت الاسلام نظری منفرد بخش سوم حدیث را چنین بیان کرد: «هرکس در مجلسی بنشیند که در آن امر ما احیا شود، دل او روز قیامت مرده نیست».

وی با طرح این سؤال که ما چگونه باید امر امام را احیا کنیم و راهکار چیست؟ افزود: پژوهشگران معمولاً به دنبال پاسخ سؤالات خود هستند و ما در دنیایی زندگی می کنیم که سؤالات زیادی وجود دارد. اسلام تمام شبهات را جواب می‌دهد و دین قیم است. یک پژوهشگر اگر بخواهد پژوهش درستی را انجام دهد باید سه کار را انجام دهد. گام نخست در پژوهش مفهوم شناسی و ماهیت‌شناسی است. به این معنی که در ابتدا باید مفهوم  و سپس عوامل و علل یک پژوهش را بررسی کنیم. سپس به دنبال مقتضیات، علل و عوامل باشیم و در گام سوم، اهداف و برکات و آثار را تبیین می‌کنیم؛ گاهی هم در رسائل، فرصت‌ها و تهدیدها و آسیب‌ها بررسی می‌شود.

استاد خارج فقه حوزه علمیه قم در ادامه به معنای واژه احیا امر امام  پرداخت و خاطر نشان کرد: احیا مصدر باب افعال و به معنی زنده کردن است. مقصود از احیاء حیات تکوینی و زنده کردن جسم نیست. احیا به معنی حیات معنوی است. بنا بر تفسیر آیه 24 سوره انفال که می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ» منظور قرآن هم از حیات، حیات معنوی مردم است.

وی ادامه داد: ممکن است کسی حیات معنوی داشته باشد اما حیات جسمی نداشته باشد و مرده باشد، علمایی که در قید حیات نیستند، از این دسته‌اند؛ یعنی آثارشان همچنان زنده است. گاهی شخص حیات دنیایی دارد اما حیات معنوی ندارد که به تعبیر امیر مؤمنان مرده‌ای در بین زندگان است. برخی از اشخاص هم حیات معنوی  و هم حیات دنیوی دارند. بنابراین اگر می‌خواهیم امر امام احیاء شود، باید مردم را هدایت کنیم.  احیاء امر امام به معنی احیاء سیره، منویات، اخلاق و عمل امام است که حیات معنوی آنان است.

حجت الاسلام و المسلمین علی نظری منفرد در ادامه به عواملی که موجب احیا امر امام می‌شود، اشاره کرد و گفت:  امام رضا(علیه السلام) فرمودند: «سخنان ما را به مردم برسانید. اگر مردم با زیبایی‌های کلام ما آشنا شوند از ما تبعیت می‌کنند». برای احیاء امر امام رضا(علیه السلام) باید سیره حضرت را برای مردم تبیین کنیم. به ویژه احتجاجات آن حضرت که از دیدگاه علمی بسیار شگفت‌انگیز و آموزنده است و اهداف و آثار و برکات آن نیز روشن است.