در نشست سوم از «دومین همایش علمی سیره امام رضا(علیه السلام)؛ آموزه‌ها و کارکردها»، با موضوع «عقلانیت دینی و اخلاق عقلانی در سیره امام رضا(علیه السلام)»، با تأکید بر آموزه‌های تمدنی امام رضا(علیه السلام) که به همت بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی نمایندگی قم در محل سالن اجتماعات دانشگاه معارف اسلامی قم برگزار شد، محمدجواد فلاح، مدیر گروه پژوهشی اخلاق دانشگاه معارف اسلامی به تبیین موضوع «رابطه عقل و اخلاق از منظر امام رضا(علیه السلام)» پرداخت و عنوان کرد: بخش عمده‌ای از حیات ما زیست اخلاقی است که با مسائل و دغدغه‌های اخلاقی سر و کار دارد و کارایی جدی در حیات معنوی و اخلاقی انسان‌ها بر عهده دارد.

وی با بیان اینکه در جامعه علمی نسبت به معارف اسلامی نگاه تحلیلی و مسئله‌محور کمتری اتفاق افتاده است، تصریح کرد: حضرت رضا(علیه السلام) در روایتی تأکید دارند به جای بیان روایات فراوان به فهم و درک آن حدیث بپردازید و درک خود را نسبت به آن افزایش دهید.

این محقق بیان کرد: برای اینکه متون و حقایق کلام امام معصوم(علیه السلام) را درک کنیم، باید زمینه‌های معرفتی را در خود افزایش دهیم و با عشق و اخلاص به سمت کسب معارف اهل بیت(علیهم السلام) برویم و در این صورت است که بهره‌ بسیاری از تفکرات آنها خواهیم برد.

وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: در حوزه اخلاقی دیدگاه‌های مختلفی در حوزه هنجاری از جمله رویکرد غایت‌گرا، فضیلت‌گرا، وظیفه‌گرا و .. مطرح شده که هر کدام به نحوی انسان را مجاب به زیست اخلاقی می‌کند.

فلاح ادامه داد: آنچه که ما در محتوای نظریات هنجاری مشاهده می‌کنیم این است که این ویژگی‌ها نمی‌تواند انسان را به ساحل امن اخلاقیت برساند و از این جهت امام رضا(علیه السلام) وقتی به مسایل اخلاقی ورود پیدا می‌کنند، ویژگی‌ها و مؤلفه‌هایی برای آن مطرح می‌کنند که هر کدام از این مؤلفه‌ها ویژگی‌های معرفتی، عاطفی و رفتاری خاصی در آنها نهفته است.

این محقق با اشاره به این که عقل انسان کامل نیست مگر این که ده ویژگی ذکر شده در روایت امام رضا(علیه السلام) را دارا باشد، افزود: خیرخواهی نسبت به اطرافیان، کارهای کم دیگران را زیاد دیدن و کارهای زیاد خود را کم دیدن، خستگی ناپذیری، حسن ظن نسبت به دیگران و ... از جمله ویژگی‌هایی است که امام رضا(علیه السلام) برای انسان عاقل ذکر کرده‌است.