جهان غرب شاهد جریان‌های مهمی است که در جهان اسلام روی می‌دهد، اما به دلیل عدم شناخت عمیق خطوط اصلی این تمدن، نمی‌تواند تفسیر درستی از آن ارائه دهد. در دوره حاضر نیز این روابط بیشتر با تعصب و سوء تفاهم‌هایی همراه شده است. شکل گیری تمدن عربی ـ اسلامی، شکوفایی تمدن اسلامی (قرن‌های دوم تا چهارم هجری)، تجزیه امپراتوری و تعدد کانون‌های تمدن، دوره عثمانی (قرن‌های دهم تا سیزدهم) و نوزایی دوران معاصر (قرن‌های سیزدهم و چهاردهم)، عنوان‌های پنج بخش این اثر است.