امروزه عدالت به عنوان یک قاعده فقهی فراگیر، دستمایه برخی پژوهشگران عرصه فقه شده است تا بدین‌وسیله به فقه، پویایی و کارآمدی ببخشند و بتوانند چالش‌های امروزین اجرای احکام را برطرف سازند. در میان تراث فقیهان، از عدالت به عنوان یک قاعده فقهی کمتر سخن به میان آمده و بیشتر در بحث تقسیم حقوق از آن به «قاعده عدل و انصاف» یاد کرده‌اند. در این پژوهش تلاش شده تا به نظریاتی که پیرامون عدالت به مثابه یک قاعده فقهی فراگیر عنوان شده پرداخته شود و زوایای این بحث مهم و پرکاربرد تا حدّ ممکن روشن گردد. در خلال این نوشتار بدین نتیجه رسیدیم که اگر چه تأثیر عدالت در استنباط فقهی به عنوان قید احکام و در قالب قاعده‌ای فقهی با چالش روبه‌رو است و به نظر می‌رسد عدالت از حکمت احکام فراتر نرود، اما در واقع عدالت، معیاری برای حکم حکومتی است و تأثیری تام و مهم در تحقق احکام اسلام در عینیت بیرونی دارد.