پیشینة علم اصول فقه به سال‌های عصر حضور شکافندة علوم، حضرت امام محمد باقر (ع) یعنی حدود سال صد هجری باز می‌گردد. این دانش را امام محمد باقر (ع) با طرح مباحثی مانند اوامر و نواهی، عام و خاص، نسخ، تعارض اخبار و اصول عملیه برای نخستین بار بنیان نهاد،. پس از امام محمدباقر (ع) نیز حضرت امام جعفر صادق (ع) مباحث افزون‌تری را در این علم به شاگردان خود تعلیم داد. نخستین کسی که مباحثی از علم اصول فقه را به طور جداگانه نگاشته، هشام بن حکم شاگرد امام صادق (ع) است. شرافت و اهمیّت اصول فقه، فقیهان و اصولیان سترگ و اندیشمندان فرزانة بسیاری را بر آن داشت تا از همان سال‌های نخست عصر حضور به موازات دانش فقه به آن بپردازند و با کوشش فراوان در طول سالیان متمادی مباحث اصولی مختلفی را بررسی کنند. به گونه ای که این علم در عصر علامه حلی به اوج خود رسید. نویسنده در کتاب حاضر نظرات اصولی علامه را به طور مبسوط بررسیده است