با وجود شایستگی‌های منحصر به فرد علی بن ابی‌طالب(ع) برای خلافت و اشاره‌های قرآن کریم و تأکید و توصیه‌های پیامبر اکرم (ص) بر جانشینی او، پس از رحلت رسول خدا(ص) گروهی این ویژگی‌ها را نادیده گرفتند و این پیراهن را بر دیگری پوشاندند. در حالی که آن دیگری به خوبی می‌دانست جامۀ خلافت جز علی(ع) را نشاید و او چون کوهِ بلندی است که سیلاب از ستیغ او ریزان است و مرغ از پریدن به قله‌اش گریزان. اما خردمندان و حق‌جویان نتوانستند فضیلت‌های او بر دیگران را نادیده بگیرند و از این دریای بی‌کران معرفت جرعه‌ای ننوشند. از جمله کسانی که توانستند به بعضی از شبهه‌ها پاسخ دندان‌شکنی بدهند، ابوجعفر محمد بن عبدالله اسکافی، دانشمند بزرگ معتزلی است. او کتاب المعیار و الموازنه را در پاسخ به یکی از پرسشگران نوشته و انگیزۀ روی‌گرداندن مردم از علی(ع) را کینه و تعصب‌های دوران جاهلیت دانسته و ریشۀ آن را چیزی جز همین خشم و ستیز و تبلیغات امویان نمی‌داند. اسکافی به دلیل روایاتی که از صحابیان بزرگ نقل شده برتری علی بن ابی‌طالب(ع) را بر همۀ اصحاب به اثبات رسانده و روایاتی را که گروهی از منحرفان از صحابیانِ ضعیف دربارۀ برتری دیگران بر امیرالمؤمنین نقل کرده‌اند مردود شمرده است.