این کتاب ترجمه‌ای از مذاهب الاسلامیین اثر دکتر بدوی است که به صورتی گسترده و عمیق و با استناد به منابع کهن و اصیل به علم کلام و تحول آن، مکتب‌های کلامی معتزله و اشاعره و سپس گرایش باطنیه و فرقه‌های اسماعیله، نصیریه و دروزیان پرداخته و در بررسی هرکدام مهم‌ترین اندیشه‌ها و اندیشه‌وران در آن مکتب را معرفی کرده و تاریخ تحول آن را واکاویده است.