نشست تخصصی «هنر اسلامی با تاکید بر منابع میراثی آستان قدس رضوی»

تاریخ ارسال : 1403/08/06 نویسنده : میثم محتاجی

رئیس بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، گفت: امروز اگر هنرمندان به داد کتاب نرسند ممکن است به فراموشی سپرده شود.

دکتر احد فرامرز قراملکی در نشست تخصصی «هنر اسلامی با تاکید بر منابع میراثی آستان قدس رضوی»، که صبح امروز 23 مهرماه در تالار شیخ طوسی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، با حضور جمعی از اساتید دانشگاه هنر اسلامی استان اصفهان در دو میز تخصصی با موضوعات «حرم مطهر رضوی و مطالعات هنر اسلامی» و «قرآن کریم و مطالعات هنر اسلامی» برگزار شد، عنوان کرد: امیدواریم برگزاری این گونه نشست‌ها و رفت وآمدهای علمی، سرآغاز همکاری‌های مشترک بین دانشگاه اصفهان و بنیاد پژوهش‌های اسلامی باشد.

وی با بیان اینکه بخشی از میراث هنری ما در زمینه‌های مختلف با کتاب پیوند خورده است و این پیوند در آثاری همچون شاهنامه، مثنوی، حافظ و... مشاهده می‌شود، گفت: این پیوند، پیوند مبارکی است و اهل هنر با زیبا سازی کتاب، دِین خود را به جامعه ادا کرده و کتاب را خواندنی‌تر می‌کنند.

به گفته دکتر قراملکی برای ارتباط بیشتر با کتاب باید آن را جذاب تر کنیم. کتاب نیاز به هنر دارد و امروز اگر هنرمندان به داد کتاب نرسند رفته رفته رو به فراموشی سپرده می‌شود.

وی ادامه داد: امروز قصه هنر زیباآفرینی کتاب ظرافت‌های خاصی پیدا کرده است و متاسفانه آثارمان در این حوزه با سطح جهانی فاصله دارد.

تجلی علم الاسما در کتیبه اسماء الحسنی پیر بکران

استاد دانشگاه اصفهان، نیز در ادامه این نشست، به موضوع « تجلی علم الاسما در کتیبه اسماء الحسنی پیر بکران» اشاره کرد و گفت: کتیبه اسماالحسنی در بقعه پیر بکران کتیبه‌ای گچی به خط کوفی بنایی در زمینه شطرنجی و روبروی کتیبه (صلوات کبیره) در ضلع غربی صحن بقعه است.

 استاد جوکار ادامه داد: با احتساب اسماء تکراری، مجموعه 66 اسم خداوند در این کتیبه در کنار هم چیدمان شده است به گونه‌ای که تعادل و توازن کامل در بین فضای مثبت ومنفی به چشم می خورد. در واقع نحوه چیدمان اسما الهی در این کتیبه به طور اتفاقی و تصادفی نیست.

مروری بر آینه کاریهای دارالحفاظ حرم مطهر رضوی

پژوهشگر گروه فرهنگ و هنر اسلامی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی نیز در ادامه این نشست به مروری بر آینه کاریهای دارالحفاظ حرم مطهر رضوی پرداخت و به پیشینه آینه کاری در ایران دوره های صفویه، زندیه و قاجاریه و پهلوی اشاره کرد.

 میثم جلالی،همچنین به پیشینه آینه کاری در خراسان اشاره کرد و افزود: در شهرهای بیرجند(ارگ بهارستان، عمارت اکبریه، عمارت رحیم آباد و آرامگاه حسام الدوله) طبس (باغ نو)، بجنورد( آینه خانه مفخم) و مشهد (خانه رشتی‌ها، جواهری ماه و خانه پهلوان‌زاده) نمونه‌هایی از آینه کاری مشاهده می‌شود.

وی در ادامه به تبیین پیشینه تزئینات معماری در حرم مطهر رضوی پیش از دوره قاجار پرداخت و خاطر نشان کرد: در آثاری همچون، سفرنامه ابن بطوطه، مکارم الاخلاق، گلستان هنر، اسناد صفوی، اسناد افشاریه و برخی از محققان و صاحب‌نظران به این تزئینات اشاره شده است.

نقد دیدگاه برخی از محققان غربی در باب چگونگی پیدایش کوفی شرقی

استاد دانشگاه آزاد اسلامی مشهد نیز با موضوع «نقد دیدگاه برخی از محققان غربی در باب چگونگی پیدایش کوفی شرقی» به ایراد سخن پرداخت و گفت: در حوزه هنر اسلامی پژوهشگران غربی نقش موثری در شناساندن و پایه‌گذاری تاریخ‌نگاری هنر اسلامی در جهان ایفا می‌کنند.

دکتر مهدی صحراگرد، تصریح کرد: غربی‌ها کارهای جدیدی انجام دادند و دقت بالایی دارند، ما نیز ناگریزیم به پژوهش‌های آنان ارجاع دهیم اما نباید تکیه بر آراء آنان کنیم و با دید انتقادی به آنان بنگریم.

پژوهشگر کتابخانه مرکز آستان قدس رضوی، نیز از دیگر سخنرانان این نشست تخصصی به معرفی «پارچه‌ای هزار ساله در پناه قرآن» پرداخت و به عناصر موجود در نسخه‌پردازی مکتب هرات و دوره تیموری و صفوی و عناصر موجود در نسخه پردازی مکتب شیراز دوره تیموری و صفوی اشاره کرد.

سید امیر منصوری، ادامه داد: اولین اطلاعات استفاده از پارچه در نسخه‌های خطی متعلق به قرن دهم و دوره صفویه به بعد است. اما پارچه‌هایی در مرکز اسناد آستان قدس رضوی موجود است که به هزاره سوم پیش از میلاد بر می‌گردد و اولین مصنوعات در شوش یافت شده است.